ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 

ΤΜΗΜΑ 9ο ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ

Αριθμός Απόφασης : Α10172/2024

Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του την 1η Φεβρουαρίου 2024 με Δικαστή τη Μαρία Ασπασία Σίμου, Πρωτοδίκη Δ.Δ. και με γραμματέα τον Θεόδωρο Γιαννακόπουλο, δικαστικό υπάλληλο,

γ ι α να δικάσει την προσφυγή με ημερομηνία κατάθεσης 21.4.2022,

τ ο υ Λ…………., κατοίκου …………….. (………. αρ. ………), ο οποίος δεν παραστάθηκε,

κ α τ ά : 1. του Ελληνικού Δημοσίου που εκπροσωπείται από τον Υπουργό Οικονομικών και παραστάθηκε με την κατατεθείσα στις 30.1.2024 δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κ.Δ.Δ., της Δικαστικής Πληρεξουσίας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), Α. και 2. της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία “…………… Ανώνυμη Εταιρεία” (“…………. Α.Ε.”), η οποία εδρεύει στην ………. και παραστάθηκε διά του πληρεξουσίου της δικηγόρου Ελευθέριου Μπιτσάκου.

Κατά τη συζήτηση, η διάδικος που παραστάθηκε ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.

Αφού μελέτησε τη δικογραφία

Σκέφθηκε κατά το νόμο.

1. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, η οποία παραπέμφθηκε προς εκδίκαση στο παρόν Δικαστήριο, λόγω κατά τόπον αρμοδιότητας, με την υπ’αριθμ. 965/2023 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης (Τμήμα Ι΄ Μονομελές) και για την οποία καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο ύψους 100,00 ευρώ (βλ. το με κωδικό …………… έντυπο e-Παραβόλου της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων), ζητείται η ακύρωση των υπ’αριθμ. ………./23.2.2022 και ………./11.4.2022 πράξεων επιβολής προστίμου του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), με τις οποίες επιβλήθηκε σε βάρος του προσφεύγουντος πρόστιμο ύψους 50,00 και 100,00 ευρώ, αντίστοιχα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 (ΦΕΚ Α΄238), για την παράβαση της υποχρέωσης εμβολιασμού του κατά του κορωνοϊού COVID-19, για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του έτους 2022.

2. Επειδή, οι προσβαλλόμενες υπ’αριθμ. υπ’αριθμ. ………/23.2.2022 και ………../11.4.2022 πράξεις επιβολής προστίμου εκδόθηκαν από τον Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. και όχι από όργανα της “………... Α.Ε.”. Ως εκ τούτου, η δεύτερη καθής “…………... Α.Ε.” δεν νομιμοποιείται παθητικώς στην παρούσα δίκη, κατ’ άρθρο 65 παρ. 1 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ Α΄97), Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (Κ.Δ.Δ.) και, επομένως, για το λόγο αυτό, που εξετάζεται αυτεπαγγέλτως, προβάλλεται, δε, βασίμως από την καθής με τη με αριθμ. πρωτ. …………./31.1.2024 έκθεση απόψεών της, η υπό κρίση προσφυγή πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη κατά το μέρος που στρέφεται κατά της “……….. Α.Ε.”. Κατά τα λοιπά, η υπό κρίση προσφυγή, η οποία νομίμως υπογράφεται από τον ίδιο τον προσφεύγοντα, κατ’ άρθρο 27 παρ. 2 περ. α του Κ.Δ.Δ. και η οποία έχει ασκηθεί εν γένει παραδεκτώς, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να εξετασθεί, περαιτέρω, κατ’ ουσίαν.

3. Επειδή, το Σύνταγμα, όπως ισχύει μετά και την τελευταία αναθεώρησή του με το Ψήφισμα της 25ης.11.2019 της Θ΄ Αναθεωρητικής Βουλής (ΦΕΚ Α΄ 211), ορίζει στην παρ. 1 του άρθρου 2 ότι : “Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας”. Περαιτέρω, στο Μέρος Δεύτερο του Συντάγματος [“Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα”] ορίζονται τα εξής: Στο άρθρο 4 ότι : “1. Οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου. 2. Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. 3. … 4. … 5. Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους. ...”, στο δε άρθρο 5 ότι : “1. Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη. 2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων. … 3. H προσωπική ελευθερία είναι απαραβίαστη. ... 4. Απαγορεύονται ατομικά διοικητικά μέτρα που περιορίζουν σε οποιονδήποτε Έλληνα την ελεύθερη κίνηση ή εγκατάσταση στη Χώρα, καθώς και την ελεύθερη έξοδο και είσοδο σ’ αυτήν. Τέτοιου περιεχομένου περιοριστικά μέτρα είναι δυνατόν να επιβληθούν μόνο ως παρεπόμενη ποινή με απόφαση ποινικού δικαστηρίου, σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανάγκης και μόνο για την πρόληψη αξιόποινων πράξεων, όπως νόμος ορίζει. 5. Καθένας έχει δικαίωμα στην προστασία της υγείας και της γενετικής του ταυτότητας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία κάθε προσώπου έναντι των βιοϊατρικών παρεμβάσεων” και στην ερμηνευτική δήλωση του ανωτέρω άρθρου ότι : “Στην απαγόρευση της παραγράφου 4 δεν περιλαμβάνεται η απαγόρευση της εξόδου με πράξη του εισαγγελέα, εξαιτίας ποινικής δίωξης, ούτε η λήψη μέτρων που επιβάλλονται για την προστασία της δημόσιας υγείας ή της υγείας ασθενών, όπως νόμος ορίζει”. Περαιτέρω, στο άρθρο 7 παρ. 2 προβλέπεται ότι : “Τα βασανιστήρια, οποιαδήποτε σωματική κάκωση, βλάβη υγείας, ή άσκηση ψυχολογικής βίας, καθώς και κάθε άλλη προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας απαγορεύονται και τιμωρούνται, όπως νόμος ορίζει”, στο άρθρο 21 παρ. 3 ότι : “Το Kράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων’ και στο άρθρο 25 ότι : “1. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του κοινωνικού συνόλου και η αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό την εγγύηση του Κράτους. Όλα τα κρατικά όργανα υποχρεούνται να διασφαλίζουν την ανεμπόδιστη και αποτελεσματική άσκησή τους. Τα δικαιώματα αυτά ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών στις οποίες προσιδιάζουν. Οι κάθε είδους περιορισμοί που μπορούν κατά το Σύνταγμα να επιβληθούν στα δικαιώματα αυτά πρέπει να προβλέπονται είτε απευθείας από το Σύνταγμα είτε από το νόμο, εφόσον υπάρχει επιφύλαξη υπέρ αυτού και να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας. 2. Η αναγνώριση και η προστασία των θεμελιωδών και απαράγραπτων δικαιωμάτων του ανθρώπου από την Πολιτεία αποβλέπει στην πραγμάτωση της κοινωνικής προόδου μέσα σε ελευθερία και δικαιοσύνη. 3. H καταχρηστική άσκηση δικαιώματος δεν επιτρέπεται. 4. Tο Kράτος δικαιούται να αξιώνει από όλους τους πολίτες την εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης”.

4. Επειδή, στο άρθρο 1 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας (ν. 3418/2005, ΦΕΚ Α΄ 287) ορίζεται ότι : “1. Ιατρική πράξη είναι εκείνη που έχει ως σκοπό τη με οποιαδήποτε επιστημονική μέθοδο πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και αποκατάσταση της υγείας του ανθρώπου. 2. Ως ιατρικές πράξεις θεωρούνται και εκείνες οι οποίες έχουν ερευνητικό χαρακτήρα, εφόσον αποσκοπούν οπωσδήποτε στην ακριβέστερη διάγνωση, στην αποκατάσταση ή και τη βελτίωση της υγείας των ανθρώπων και στην προαγωγή της επιστήμης. 3. Στην έννοια της ιατρικής πράξης περιλαμβάνονται και η συνταγογράφηση, η εντολή για διενέργεια πάσης φύσεως παρακλινικών εξετάσεων, η έκδοση ιατρικών πιστοποιητικών και βεβαιώσεων και η γενική συμβουλευτική υποστήριξη του ασθενή. 4. Κατά τον παρόντα Κώδικα: α) στην έννοια «ασθενής» περιλαμβάνεται κάθε χρήστης των υπηρεσιών υγείας, β) … 5. Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται κατά την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος και την παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας φροντίδας υγείας στον δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα και ανεξάρτητα από τον τρόπο ή τη μορφή άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος, ατομικά, ομαδικά ή με τη μορφή ιατρικής εταιρείας, ως ελεύθερο επάγγελμα ή όχι.”. Περαιτέρω, στον ίδιο Κώδικα ορίζεται στα άρθρα 11 [“Υποχρέωση ενημέρωσης”] και 12 [“Συναίνεση του ενημερωμένου ασθενή”] τα εξής: Άρθρο 11 : “1. Ο ιατρός έχει καθήκον αληθείας προς τον ασθενή. Οφείλει να ενημερώνει πλήρως και κατανοητά τον ασθενή για την πραγματική κατάσταση της υγείας του, το περιεχόμενο και τα αποτελέσματα της προτεινόμενης ιατρικής πράξης, τις συνέπειες και τους ενδεχόμενους κινδύνους ή επιπλοκές από την εκτέλεσή της, τις εναλλακτικές προτάσεις, καθώς και για τον πιθανό χρόνο αποκατάστασης, έτσι ώστε ο ασθενής να μπορεί να σχηματίζει πλήρη εικόνα των ιατρικών, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων και συνεπειών της κατάστασής του και να προχωρεί, ανάλογα, στη λήψη αποφάσεων. 2. ... 3. ... 4. Αν τα πρόσωπα δεν έχουν την ικανότητα να συναινέσουν για την εκτέλεση ιατρικής πράξης, ο ιατρός τα ενημερώνει στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό. Ενημερώνει, επίσης, τα τρίτα πρόσωπα, που έχουν την εξουσία να συναινέσουν για την εκτέλεση της πράξης αυτής, κατά τις διακρίσεις του επόμενου άρθρου.”. Άρθρο 12 : “1. Ο ιατρός δεν επιτρέπεται να προβεί στην εκτέλεση οποιασδήποτε ιατρικής πράξης χωρίς την προηγούμενη συναίνεση του ασθενή. 2. Προϋποθέσεις της έγκυρης συναίνεσης του ασθενή είναι οι ακόλουθες: α) Να παρέχεται μετά από πλήρη, σαφή και κατανοητή ενημέρωση, σύμφωνα με το προηγούμενο άρθρο. β) Ο ασθενής να έχει ικανότητα για συναίνεση. αα) ... ββ) Αν ο ασθενής δεν διαθέτει ικανότητα συναίνεσης, η συναίνεση για την εκτέλεση ιατρικής πράξης δίδεται από τον δικαστικό συμπαραστάτη, εφόσον αυτός έχει ορισθεί. Αν δεν υπάρχει δικαστικός συμπαραστάτης, η συναίνεση δίδεται από τους οικείους του ασθενή. Σε κάθε περίπτωση, ο ιατρός πρέπει να προσπαθήσει να εξασφαλίσει την εκούσια συμμετοχή, σύμπραξη και συνεργασία του ασθενή, και ιδίως εκείνου του ασθενή που κατανοεί την κατάσταση της υγείας του, το περιεχόμενο της ιατρικής πράξης, τους κινδύνους, τις συνέπειες και τα αποτελέσματα της πράξης αυτής. γ) Η συναίνεση να μην είναι αποτέλεσμα πλάνης, απάτης ή απειλής και να μην έρχεται σε σύγκρουση με τα χρηστά ήθη. δ) Η συναίνεση να καλύπτει πλήρως την ιατρική πράξη και κατά το συγκεκριμένο περιεχόμενό της και κατά το χρόνο της εκτέλεσής της. 3. Κατ’ εξαίρεση δεν απαιτείται συναίνεση: α) στις επείγουσες περιπτώσεις, κατά τις οποίες δεν μπορεί να ληφθεί κατάλληλη συναίνεση και συντρέχει άμεση, απόλυτη και κατεπείγουσα ανάγκη παροχής ιατρικής φροντίδας, β) ...”.

5. Επειδή, στο άρθρο 2 παρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.), που κυρώθηκε με το ν.δ. 53/1974 (ΦΕΚ Α΄ 256), ορίζεται ότι : “Το δικαίωμα εκάστου προσώπου εις την ζωήν προστατεύεται υπό του νόμου. ...”, στο άρθρο 8 ότι : “1. Παν πρόσωπον δικαιούται εις τον σεβασμόν της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής του, της κατοικίας του και της αλληλογραφίας του. 2. Δεν επιτρέπεται να υπάρξη επέμβασις δημοσίας αρχής εν τη ασκήσει του δικαιώματος τούτου, εκτός εάν η επέμβασις αύτη προβλέπεται υπό του νόμου και αποτελεί μέτρον το οποίον, εις μίας δημοκρατικήν κοινωνίαν, είναι αναγκαίον δια την εθνικήν ασφάλειαν, την δημοσίαν ασφάλειαν, την οικονομικήν ευημερίαν της χώρας, την προάσπισιν της τάξεως και την πρόληψιν ποινικών παραβάσεων, την προστασίαν της υγείας ή της ηθικής, ή την προστασίαν των δικαιωμάτων και ελευθεριών άλλων” και στο άρθρο 9 ότι : “1. Παν πρόσωπον δικαιούται εις την ελευθερίαν σκέψεως, συνειδήσεως και θρησκείας. ...”. Περαιτέρω, στη Σύμβαση της 4ης Απριλίου 1997 του Συμβουλίου της Ευρώπης “για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου σε σχέση με τις εφαρμογές της βιολογίας και ιατρικής: Σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη βιοϊατρική”, γνωστή ως “Σύμβαση του Οβιέδο”, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2619/1998 (ΦΕΚ Α΄ 132), αποκτώντας την ισχύ που ορίζει το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, ορίζονται στο κεφάλαιο Ι, υπό τον τίτλο “Γενικές διατάξεις”, στο μεν άρθρο 1 [“Προθέσεις και στόχοι”] ότι : “Τα Συμβαλλόμενα Μέρη θα προστατεύουν την αξιοπρέπεια και την ταυτότητα κάθε ανθρωπίνου όντος και θα εγγυώνται το σεβασμό της ακεραιότητας και των λοιπών δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών κάθε ανθρωπίνου όντος, χωρίς διάκριση, σε σχέση με την εφαρμογή της Βιολογίας και της Ιατρικής. Έκαστο Συμβαλλόμενο Μέρος θα λάβει τα αναγκαία μέτρα στην εσωτερική του νομοθεσία ώστε να τεθούν εν ισχύ οι διατάξεις της παρούσας Σύμβασης”, στο δε άρθρο 2 [“Το προβάδισμα του ανθρωπίνου όντος”] ότι : “Τα συμφέροντα και η ευημερία του ανθρωπίνου όντος θα υπερισχύουν έναντι μόνου του κοινωνικού συμφέροντος ή της επιστήμης”. Περαιτέρω, στο κεφάλαιο ΙΙ, με τίτλο “Συναίνεση”, ορίζεται στο άρθρο 5 [“Γενικός κανόνας”] ότι : “Επέμβαση σε θέματα υγείας μπορεί να υπάρξει μόνον αφού το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δώσει την ελεύθερη συναίνεσή του, κατόπιν προηγούμενης σχετικής ενημέρωσής του. Το πρόσωπο αυτό θα ενημερώνεται εκ των προτέρων καταλλήλως ως προς το σκοπό και τη φύση της επέμβασης, καθώς και ως προς τα επακόλουθα και κινδύνους που αυτή συνεπάγεται. Το ενδιαφερόμενο πρόσωπο μπορεί ελεύθερα και οποτεδήποτε να ανακαλέσει τη συναίνεσή του”. Εξάλλου, στα επόμενα άρθρα του κεφαλαίου αυτού περιέχονται ρυθμίσεις σχετικά με την προστασία των προσώπων που βρίσκονται σε αδυναμία να συναινέσουν (άρθρο 6) και των ατόμων που πάσχουν από διανοητική διαταραχή (άρθρο 7), καθώς και ρυθμίσεις για τις επείγουσες καταστάσεις (άρθρο 8) και εκ των προτέρων εκφρασθείσες επιθυμίες του ασθενούς (άρθρο 9). Στο δε άρθρο 26 [“Περιορισμοί άσκησης δικαιωμάτων”], το οποίο είναι εντεταγμένο στο κεφάλαιο ΙΧ [“Σχέση μεταξύ της παρούσας Σύμβασης και λοιπών διατάξεων”], ορίζεται ότι : “1. Δεν τίθενται περιορισμοί στην άσκηση των δικαιωμάτων και προστατευτικών διατάξεων της παρούσας Σύμβασης πλην όσων ορίζονται διά νόμου και είναι αναγκαίοι σε μια δημοκρατική κοινωνία προς το συμφέρον της δημόσιας ασφάλειας, την πρόληψη του εγκλήματος, την προστασία της δημόσιας υγείας ή την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων. 2. Οι κατά την προηγούμενη παράγραφο περιορισμοί δύνανται να μην εφαρμόζονται ως προς τα Άρθρα 11, 13, 14, 16, 17, 19, 20 και 21”. Στις προπαρασκευαστικές εργασίες της Σύμβασης γίνεται ρητή επισήμανση ως προς το άρθρο 5 του σχεδίου της (στη συνέχεια άρθρο 26 της Σύμβασης), ότι η περίπτωση των υποχρεωτικών εμβολιασμών που μπορεί να πραγματοποιηθούν χωρίς τη συναίνεση του ενδιαφερομένου προσώπου καλύπτεται από την αναφορά στην δημόσια υγεία στο άρθρο 26 αυτής. Τέλος, στο άρθρο 7 του “Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα”, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2462/1997 (ΦΕΚ Α΄25), αποκτώντας την ισχύ που ορίζει το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, προβλέπεται ότι : “Κανείς δεν υποβάλλεται σε βασανιστήρια ούτε σε ποινές ή μεταχειρίσεις σκληρές, απάνθρωπες ή εξευτελιστικές. Ειδικότερα, απαγορεύεται η υποβολή προσώπου, χωρίς την ελεύθερη συγκατάθεσή του σε ιατρικό ή επιστημονικό πείραμα.”

6. Επειδή, στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) (Χ.Θ.Δ.Ε.Ε.), ο οποίος έχει το ίδιο νομικό κύρος με τις Συνθήκες για την Ε.Ε. (ΣυνθΕΕ) και τη λειτουργία της Ε.Ε. (ΣΛΕΕ) [βλ. άρθρο 6 παρ. 1 της ΣυνθΕΕ], προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: στον μεν Τίτλο Ι [“Αξιοπρέπεια”] ότι : “Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι απαραβίαστη. Πρέπει να είναι σεβαστή και να προστατεύεται” (άρθρο 1), ότι : “1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στη ζωή. 2. ...” (άρθρο 2) και ότι : “1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στη σωματική και διανοητική του ακεραιότητα. 2. Στο πεδίο της ιατρικής και της βιολογίας, πρέπει να τηρούνται ιδίως τα εξής: α) η ελεύθερη και εν επιγνώσει συναίνεση του ενδιαφερομένου, σύμφωνα με τις λεπτομερέστερες διατάξεις που ορίζονται από το νόμο, β) ...” (άρθρο 3). Περαιτέρω, στο άρθρο 35 του Χάρτη, το οποίο εντάσσεται στο Τίτλο ΙV [“Αλληλεγγύη”], προβλέπεται ότι : “Κάθε πρόσωπο δικαιούται να έχει πρόσβαση στην πρόληψη σε θέματα υγείας και να απολαύει ιατρικής περίθαλψης, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές. Κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης, εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας του ανθρώπου” και στο άρθρο 47, το οποίο εντάσσεται στον Τίτλο VI [“Δικαιοσύνη”], προβλέπεται ότι : “Κάθε πρόσωπο του οποίου παραβιάστηκαν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες που διασφαλίζονται από το δίκαιο της Ένωσης, έχει δικαίωμα πραγματικής προσφυγής ενώπιον δικαστηρίου, τηρουμένων των προϋποθέσεων που προβλέπονται στο παρόν άρθρο. ...” Τέλος, στο άρθρο 51 παρ. 1 ορίζεται ότι : “Οι διατάξεις του παρόντος Χάρτη απευθύνονται στα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης, τηρουμένης της αρχής της επικουρικότητας, καθώς και στα κράτη μέλη, μόνον όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης. Κατά συνέπεια, οι ανωτέρω σέβονται τα δικαιώματα, τηρούν τις αρχές και προάγουν την εφαρμογή τους, σύμφωνα με τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους και εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της Ένωσης, όπως της απονέμονται από τις Συνθήκες”.

7. Επειδή, με το άρθρο 24 με τίτλο “Υποχρεωτικότητα εμβολιασμού” του ν. 4865/2021 “Σύσταση και οργάνωση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία «Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας», στρατηγική κεντρικών προμηθειών προϊόντων και υπηρεσιών υγείας και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη δημόσια υγεία και την κοινωνική πρόνοια” (ΦΕΚ Α΄ 238) ορίστηκαν τα εξής: “1. Για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, εμβολιάζονται υποχρεωτικά κατά του κορωνοϊού COVID-19 όλα τα φυσικά πρόσωπα που έχουν την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή τους εντός της Ελληνικής Επικράτειας και έχουν γεννηθεί έως και την 31η.12.1961. Τα πρόσωπα του πρώτου εδαφίου πρέπει να έχουν λάβει την πρώτη ή τη μοναδική δόση έως και την 16η Ιανουαρίου 2022, η δε ολοκλήρωση του εμβολιαστικού κύκλου πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και στον προβλεπόμενο χρόνο. 2. Δεν υπέχουν την υποχρέωση της παρ. 1: (α) όσοι έχουν νοσήσει και για διάστημα ενενήντα (90) ημερών από τη νόσηση [όπως η περ. α΄ της παρ. 2 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 τροποποιήθηκε, ως προς την ισχύ του πιστοποιητικού νόσησης από εκατόν ογδόντα (180) ημέρες σε ενενήντα (90) ημέρες, με το άρθρο 64 παρ. 1 του ν. 4872/2021 (Α΄ 247/10.12.2021)] και (β) όσοι έχουν αποδεδειγμένους λόγους υγείας που εμποδίζουν τη διενέργεια του εμβολίου, σύμφωνα με την υπό στοιχεία Δ1α/Γ.Π.οικ.50933/13.8.2021 κοινή απόφαση του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας (Β΄ 3794), όπως εκάστοτε ισχύει. Ειδικώς, τα άτομα με αναπηρία που αδυνατούν να υποβληθούν στη διαδικασία του εμβολιασμού για αντικειμενικούς λόγους, που σχετίζονται με την πραγματική τους κατάσταση, ως συνέπεια των παθήσεών τους, όπως οι βαριές περιπτώσεις αυτισμού και επιληψίας, δύνανται να εξαιρούνται από την υποχρέωση εμβολιασμού, ύστερα από αιτιολογημένη εισήγηση του θεράποντος ιατρού τους και κατόπιν έγκρισης από τις επιτροπές ανά υγειονομική περιφέρεια της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης. Δεν εμπίπτουν, επίσης, στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος οι κατηγορίες εργαζομένων που υποχρεούνται σε εμβολιασμό κατ’ εφαρμογή του άρθρου 206 του ν. 4820/2021 (Α΄ 130). 3. Η συμμόρφωση με την υποχρέωση του παρόντος άρθρου αποδεικνύεται διαζευκτικά μέσω: α) Ψηφιακού Πιστοποιητικού COVID-19 της Ε.Ε. (EU Digital COVID Certificate EUDCC) του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/953 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Ιουνίου 2021 και του άρθρου πρώτου της από 30.5.2021 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 87), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4806/2021 (Α΄ 95) με πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του φυσικού προσώπου-κατόχου του όσον αφορά στον εμβολιασμό ή στη νόσηση από τον κορωνοϊό COVID-19, β) βεβαίωσης εμβολιασμού της παρ. 5 του άρθρου 55 του ν. 4764/2020 (Α΄ 256), γ) βεβαίωσης νόσησης που επιβεβαιώνεται με θετικό διαγνωστικό έλεγχο της παρ. 1 του άρθρου 5 της υπ’ αρ. 2650/10.4.2020 (Β΄ 1298) κοινής απόφασης των Υπουργών Υγείας και Επικρατείας, δ) ισοδύναμου πιστοποιητικού ή βεβαίωσης τρίτης χώρας. 4. Στην περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης της παρ. 1 επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο εκατό (100) ευρώ μηνιαίως. Στην περίπτωση διενέργειας της πρώτης δόσης έως και τη δεκάτη πέμπτη ημέρα του μήνα και ολοκλήρωσης του εμβολιαστικού κύκλου σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και στον προβλεπόμενο χρόνο, ειδικώς για τον μήνα αυτόν, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο πενήντα (50) ευρώ. Σε περίπτωση διενέργειας της πρώτης δόσης από τη δέκατη έκτη ημέρα του μήνα και εντεύθεν, επιβάλλεται το σύνολο της κύρωσης του πρώτου εδαφίου. Ειδικώς για τον μήνα Ιανουάριο 2022, για την παραβίαση της υποχρέωσης της παρ. 1 επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο πενήντα (50) ευρώ. Οι κυρώσεις της παρούσας αίρονται από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα από την πραγματοποίηση της πρώτης δόσης. Σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης του εμβολιαστικού κύκλου, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες και στον προβλεπόμενο χρόνο, οι κυρώσεις επιβάλλονται από το χρονικό σημείο θεμελίωσης της σχετικής υποχρέωσης, σύμφωνα με την παρ. 1. Το σχετικό πρόστιμο επιβάλλεται, βεβαιώνεται και εισπράττεται αμελλητί από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις της κοινής απόφασης της παρ. 7 του παρόντος και τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν.δ. 356/1974, Α΄ 90 [ΚΕΔΕ]), κατά περίπτωση. [όπως το τελευταίο εδάφιο της παρ. 4 τροποποιήθηκε με το άρθρο 63 παρ. 1 του ν. 4886/2022 (ΦΕΚ Α΄ 12/24.1.2022)] 4Α. Ο υπόχρεος στην καταβολή του προστίμου, εφόσον αμφισβητεί την πράξη επιβολής του, έχει δικαίωμα να προσβάλει αυτή ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων με προσφυγή ουσίας. Το ίδιο ισχύει και για τη ρητή απορριπτική απόφαση επί της αίτησης ανάκλησης της πράξης επιβολής προστίμου ή για τη σιωπηρή απόρριψή της, η οποία τεκμαίρεται μετά την πάροδο απράκτων ενενήντα (90) ημερών από την υποβολή της. [όπως η παρ. 4Α προστέθηκε με το άρθρο 63 παρ. 2 του ν. 4886/2022] 5. Για την επιβολή του διοικητικού προστίμου της παρ. 4 διαβιβάζονται περιοδικά τα αναγκαία προσωπικά δεδομένα, όπως ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, ημερομηνία γέννησης και Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης, με τήρηση όλων των σχετικών εγγυήσεων και εφαρμοζομένου του άρθρου 22 του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της Οδηγίας 95/46/ΕΚ για την Προστασία Δεδομένων [ΓΚΠΔ] (L 119), από την εταιρεία με την επωνυμία «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης» (ΗΔΙΚΑ Α.Ε.) στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (ΓΓΠΣΔΔ) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, προκειμένου να προσδιορισθεί ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου των υπόχρεων φυσικών προσώπων. Στη συνέχεια, η ΓΓΠΣΔΔ διαβιβάζει τα στοιχεία του πρώτου εδαφίου στην ΑΑΔΕ. Το Υπουργείο Υγείας και η ΗΔΙΚΑ Α.Ε. έχουν την ιδιότητα του Υπευθύνου Επεξεργασίας και της Εκτελούσας την Επεξεργασία, σύμφωνα με τις περ. 7 και 8 του άρθρου 1 του ΓΚΠΔ αντίστοιχα, όπως ορίζεται στα άρθρα 55 και 55Α του ν. 4764/2020 (Α΄ 256) και στο άρθρο 29 της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 75), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4684/2020 (Α΄ 86). Η ΑΑΔΕ ορίζεται ως ανεξάρτητος Υπεύθυνος Επεξεργασίας αποκλειστικά για τον σκοπό της βεβαίωσης και είσπραξης των δημοσίων εσόδων κατά τον ΚΕΔΕ και υπό αυτήν την ιδιότητα διασφαλίζει την προστασία των δικαιωμάτων των προσώπων, της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο και, ιδίως, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΓΚΠΔ και του ν. 4624/2019 (Α΄ 137). Η ΓΓΠΣΔΔ ορίζεται ως ανεξάρτητος Υπεύθυνος Επεξεργασίας για τον σκοπό της ταυτοποίησης των υπόχρεων φυσικών προσώπων. 6. Οι πόροι που συγκεντρώνονται από την επιβολή των κυρώσεων της παρ. 4 αξιοποιούνται αποκλειστικά για την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του κορωνοϊού COVID-19. 7. α) Με κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας, Οικονομικών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του Διοικητή της ΑΑΔΕ, δύνανται να καθορίζονται: αα) η διαδικασία προσδιορισμού από την Η.ΔΙ.Κ.Α. των φυσικών προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος, τα αναγκαία δεδομένα για τον προσδιορισμό του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου των υπόχρεων σε εμβολιασμό φυσικών προσώπων, ο τρόπος διαβίβασης αυτών και οι αναγκαίες διαλειτουργικότητες με μητρώα του δημοσίου τομέα για την ταυτοποίηση των ανωτέρω προσώπων, οι ειδικότεροι όροι και τα αναγκαία τεχνικά και οργανωτικά μέτρα προστασίας των προσωπικών δεδομένων, ο χρόνος τήρησης αυτών, καθώς και τα ζητήματα άσκησης των δικαιωμάτων των υποκειμένων, αβ) η διαδικασία ελέγχου, η διαδικασία διαπίστωσης των παραβάσεων, η διαδικασία και ο τρόπος επιβολής του προστίμου, η αρμοδιότητα του οργάνου επιβολής, το περιεχόμενο της πράξης επιβολής και της πράξης ειδοποίησης, ο τρόπος και η διαδικασία κοινοποίησης της επιβολής του προστίμου, σύμφωνα με το άρθρο 5 του ν. 4174/2013 (Α΄ 170), η προθεσμία καταβολής, ο τρόπος και χρόνος βεβαίωσης του προστίμου, η διαδικασία είσπραξης, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία, η προθεσμία, οι ειδικοί λόγοι και οι συνέπειες της αίτησης ανάκλησης της πράξης επιβολής προστίμου, και αγ) κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος. [όπως η υποπερ. αβ΄ της περ. α΄ τροποποιήθηκε με το άρθρο 63 παρ. 3 του ν. 4886/2022] β) Με κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας και Οικονομικών, καθορίζονται ο τρόπος και η διαδικασία διάθεσης των πόρων που προέρχονται από την επιβολή των κυρώσεων του παρόντος άρθρου. γ) Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, δύναται να τροποποιείται η ημερομηνία του πρώτου εδαφίου της παρ. 1, προκειμένου το παρόν να εφαρμόζεται σε φυσικά πρόσωπα που συμπληρώνουν το εξηκοστό (60ό) έτος της ηλικίας τους μετά την 31η.12.2021. δ) Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, λαμβανομένων υπόψη των επίκαιρων επιδημιολογικών δεδομένων, δύνανται να καθορίζονται η αναστολή, η επαναφορά σε ισχύ, καθώς και ο χρόνος λήξης της ισχύος του παρόντος” [όπως η περίπτωση δ΄ τροποποιήθηκε με το άρθρο εικοστό ένατο του ν. 4917/2022 (ΦΕΚ Α΄ 67/31.3.2022)]. Κατ’ εξουσιοδότηση της τελευταίας αυτής διάταξης εκδόθηκε η υπ’αριθμ. Γ.Π. οικ. 20906/11.4.2022 απόφαση του Υπουργού Υγείας “Αναστολή εφαρμογής του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 (Α΄ 238)” (ΦΕΚ Β΄ 1846), σύμφωνα με το άρθρο μόνο της οποίας, ο Υπουργός Υγείας, έχοντας υπόψη τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα (στοιχείο 5 του προοιμίου) αποφάσισε “Την αναστολή εφαρμογής του άρθρου εφαρμογής του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 (Α΄ 238) περί του υποχρεωτικού εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID 19 όλων των φυσικών προσώπων που έχουν την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή τους εντός της Ελληνικής Επικράτειας και έχουν γεννηθεί έως και την 31η.12.1961, για το χρονικό διάστημα από την 15η.4.2022 έως και την 30η.9.2022”.

8. Επειδή, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 εκδόθηκε η υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.81185/27.12.2021 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Υγείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Επικρατείας και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων “Διαδικασία και λόγοι απαλλαγής από την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού σύμφωνα με το άρθρο 24 του ν. 4865/2021 (Α΄ 238)” (ΦΕΚ Β΄ 6324/30.12.2021). Στην εν λόγω κοινή υπουργική απόφαση (κ.υ.α.), όπως αυτή τροποποιήθηκε με την Γ.Π. Οικ. 989/10.1.2022 απόφαση του ίδιου οργάνου (ΦΕΚ Β΄ 46/12.1.2022) ορίζονται τα εξής: “Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής Η παρούσα εφαρμόζεται σε όλα τα φυσικά πρόσωπα που έχουν την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή τους εντός της ελληνικής επικράτειας και έχουν γεννηθεί έως και την 31.12.1961, που υπόκεινται σε υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά τους ορισμούς του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 (Α΄ 238), ως προς τα οποία συντρέχουν οι περιοριστικά προβλεπόμενοι λόγοι εξαίρεσης από τον εμβολιασμό, του άρθρου 2. Εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής της παρούσας οι πολίτες που διαθέτουν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου υπαγόμενο στην αρμοδιότητα της Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού, καθώς και οι πολίτες που κατά την ημερομηνία ελέγχου εμφανίζονται στο Μητρώο φορολογουμένων της ΑΑΔΕ με χώρα κατοικίας διαφορετική της Ελλάδας. Άρθρο 2 Λόγοι απαλλαγής από τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού COVID-19 Εξαιρούνται από την εφαρμογή του υποχρεωτικού μέτρου του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 τα φυσικά πρόσωπα του άρθρου 1, τα οποία, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 (Α΄ 238), έχουν αποδεδειγμένους λόγους υγείας που εμποδίζουν τη διενέργεια του εμβολίου, σύμφωνα με την υπό στοιχεία Δ1α/Γ.Π.οικ.50933/13.8.2021 κοινή απόφαση του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας (Β΄ 3794), όπως εκάστοτε ισχύει. Άρθρο 3 Αρμόδια όργανα για την απαλλαγή από τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού COVID-19 1. Αρμόδιες για τη λήψη της απόφασης απαλλαγής από την υποχρεωτικότητα διενέργειας εμβολιασμού, είναι τριμελείς επιτροπές ανά υγειονομική περιφέρεια, που συνιστώνται με απόφαση των διοικητών τους ή των νομίμων αναπληρωτών τους, οι οποίες αποτελούνται από ιατρούς του Εθνικού Συστήματος Υγείας ή/και πανεπιστημιακούς ιατρούς με τους αναπληρωτές που καλύπτουν τις ειδικότητες της παθολογίας, καρδιολογίας και αλλεργιολογίας. Οι τριμελείς υγειονομικές επιτροπές δύνανται, κατά την κρίση τους, να ζητούν και να λαμβάνουν υπόψη τους τη γνώμη αρμόδιου κατά ειδικότητα ιατρού, εφόσον δεν μετέχει ήδη στη σύνθεση της επιτροπής ιατρός αντίστοιχης ειδικότητας, π.χ. αιματολογίας. Ελλείψει ιατρών του Εθνικού Συστήματος Υγείας ή/και πανεπιστημιακών ιατρών ειδικοτήτων παθολογίας, καρδιολογίας και αλλεργιολογίας, οι επιτροπές αυτές δύναται να αποτελούνται από ιατρούς ανεξαρτήτου ειδικότητας. 2. Προς τις επιτροπές αυτές διαβιβάζονται, σύμφωνα με την τοπική τους αρμοδιότητα ανά υγειονομική περιφέρεια, αυθημερόν οι αιτήσεις εξαίρεσης από την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού αποκλειστικά μέσω του θεράποντος ιατρού σε ηλεκτρονική διεύθυνση που θα ανακοινωθεί στην ιστοσελίδα κάθε ΔΥΠε. 3. Η αίτηση περιλαμβάνει πλήρη στοιχεία ταυτοποίησης του αιτούντος και του θεράποντος ιατρού, ήτοι: όνομα, επώνυμο, Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης, καθώς και διεύθυνση ηλεκτρονικής επικοινωνίας για την αποστολή της απόφασης της αρμόδιας υγειονομικής επιτροπής. Στην ίδια αίτηση αναφέρονται επίσης η ημερομηνία της αίτησης απαλλαγής, ο λόγος εξαίρεσης σύμφωνα με το άρθρο 2 της παρούσας και επισυνάπτονται η ιατρική βεβαίωση απόδειξης της συνδρομής του λόγου εξαίρεσης με όλα τα αναγκαία κατά τα ανωτέρω στοιχεία της, καθώς και κάθε άλλο κρίσιμο αποδεικτικό στοιχείο που πρέπει να τεθεί υπόψη της αρμόδιας επιτροπής. 4. Από τη δημοσίευση της παρούσας χορηγείται αποκλειστική προθεσμία δέκα (10) ημερολογιακών ημερών για την υποβολή των αιτήσεων απαλλαγής από τον υποχρεωτικό εμβολιασμό για ιατρικούς λόγους προς τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές. Οι αιτήσεις απαντώνται εντός αποκλειστικής προθεσμίας επτά (7) ημερολογιακών ημερών από την αποστολή τους. Η απόφαση, στην οποία αναφέρονται μόνο τα αναγκαία προσωπικά δεδομένα, κοινοποιείται αμελλητί, με ηλεκτρονικό τρόπο, τόσο στον αιτούντα όσο και στον θεράποντα ιατρό. Κατά το χρονικό διάστημα της προθεσμίας υποβολής αίτησης απαλλαγής, καθώς και της προθεσμίας απάντησης από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή, αναστέλλεται η διαδικασία υπαγωγής των αιτούντων στον υποχρεωτικό εμβολιασμό, εφόσον εν τω μεταξύ επέλθει το χρονικό σημείο έναρξης του μέτρου, και δεν επιβάλλονται κυρώσεις λόγω μη διενέργειάς του. Όλες οι αιτήσεις που δεν αναφέρονται σε λόγους εξαίρεσης του άρθρου 2 ή δεν συνοδεύονται από τα αναγκαία δικαιολογητικά έγγραφα, απορρίπτονται παραχρήμα ως απαράδεκτες και η απόφαση απόρριψης κοινοποιείται αμελλητί στον αιτούντα και στον θεράποντα ιατρό διά ηλεκτρονικής αλληλογραφίας. Από το χρονικό σημείο κοινοποίησης της απόφασης απόρριψης, ο αιτών υπόκειται στην πρόβλεψη περί υποχρεωτικότητας εμβολιασμού. Οι θετικές αποφάσεις απαλλαγής γνωστοποιούνται με ηλεκτρονικό τρόπο και με τήρηση των κατάλληλων και αναγκαίων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων ασφάλειας και στην ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και το διακριτικό τίτλο «ΗΔΙΚΑ ΑΕ», ώστε να προσδιοριστούν οι ΑΜΚΑ αυτών που έχουν πάρει απαλλαγή και να τους δίνεται η δυνατότητα δωρεάν διαγνωστικού ελέγχου νόσησης από τον κορωνοϊό COVID-19 σε δημόσιες δομές και έκδοσης σχετικής βεβαίωσης μέσω της ενιαίας ψηφιακής πύλης δημόσιας διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ). Άρθρο 4 Ζητήματα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα 1. Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία τυγχάνουν επεξεργασίας, περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα, προκειμένου να υλοποιηθούν οι διατάξεις της παρούσας και της σχετικής νομοθεσίας, επί τη βάσει της οποίας εκδίδεται, και αφορούν στα πρόσωπα, που υπάγονται σύμφωνα με το άρθρο 1, στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας. 2. Τα προσωπικά δεδομένα, τα οποία υποβάλλονται σε επεξεργασία, είναι τα ακόλουθα: α) ονοματεπώνυμο, β) όνομα πατρός, γ) όνομα μητρός, δ) Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης, ε) ημερομηνία διενέργειας πρώτης και δεύτερης δόσης εμβολιασμού και στ) λόγος εξαίρεσης από τον εμβολιασμό κατά τα οριζόμενα στην παρούσα. 3. Σκοπός της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων είναι ο έλεγχος της συνδρομής των προϋποθέσεων εξαίρεσης από τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 24 του ν. 4865/2021 (Α΄ 238). 4. Ο θεράπων ιατρός της παρ. 2 του άρθρου 2 τηρεί σε ειδικό αρχείο τις απαντήσεις των αρμόδιων υγειονομικών επιτροπών, στο οποίο έχει πρόσβαση και ο αιτών υπόχρεος. Το αρχείο αυτό καταστρέφεται επί αποδείξει, αμέσως μετά την άρση της πανδημίας, όπως αυτή διαπιστώνεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, και πάντως το αργότερο στις 30 Ιουνίου 2022, και αντίγραφό της κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο. Άρθρο 5 Έναρξη ισχύος Η παρούσα ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως”. Στη συνέχεια, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 24 παρ. 7 του ανωτέρω ν. 4865/2021, εκδόθηκε η υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/7.2.2022 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Υγείας και Επικρατείας και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΦΕΚ Β΄608/12.2.2022), στην οποία ορίζονται τα ακόλουθα: “Άρθρο 1 Αντικείμενο Πεδίο εφαρμογής 1. Αντικείμενο της παρούσας είναι ο καθορισμός των ειδικότερων ζητημάτων σχετικά με τον προσδιορισμό των υπόχρεων φυσικών προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 και τη διαδικασία διαπίστωσης, βεβαίωσης και είσπραξης του διοικητικού προστίμου σύμφωνα με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου. 2. Δεν υπέχουν την υποχρέωση εμβολιασμού τα φυσικά πρόσωπα που ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην υπό στοιχεία ΓΠ.οικ.81185/27.12.2021 (Β΄ 6324) κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Υγείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης Επικρατείας και του Διοικητή της ΑΑΔΕ, όπως τροποποιήθηκε με την υπό στοιχεία ΓΠ.Οικ.989/10.1.2022 (B΄ 46) όμοια απόφαση. Το πρόστιμο επίσης δεν επιβάλλεται: (α) στα φυσικά πρόσωπα που έχουν αιτηθεί κατ’ οίκον εμβολιασμό μέχρι και την 16.01.2022 και πραγματοποιήσουν τον εμβολιασμό τους σύμφωνα με το ραντεβού που θα προγραμματισθεί, το οποίο μπορεί να αναβληθεί μία φορά, (β) στα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν Αριθμό Φορολογικού Μητρώου υπαγόμενο στην αρμοδιότητα της Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού καθώς και στα φυσικά πρόσωπα που κατά την ημερομηνία ελέγχου εμφανίζονται στο Μητρώο φορολογουμένων της ΑΑΔΕ με χώρα κατοικίας διαφορετική της Ελλάδας, (γ) στα φυσικά πρόσωπα που έχουν ηλικία από 96 ετών και άνω (δ) στα φυσικά πρόσωπα που δεν θεωρούνται φορολογικά ενεργά λόγω μη υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ούτε της συμπερίληψης τους σε φορολογική δήλωση τρίτων ως εξαρτώμενα μέλη κατά τα φορολογικά έτη 2018 έως 2020, (ε) στα φυσικά πρόσωπα που δεν διαθέτουν ΑΦΜ, (στ) στα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν κάνει χρήση συνταγογράφησης εντός της τελευταίας πενταετίας, (ζ) στα φυσικά πρόσωπα που εμπίπτουν στις περιπτώσεις του άρθρου 206 του ν. 4820/2021 (Α΄ 130), (η) στα φυσικά πρόσωπα έχουν τεθεί σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης και (θ) στα φυσικά πρόσωπα που εργάζονται ως υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατ’ εντολήν στο εξωτερικό. Άρθρο 2 Διαδικασία και στάδια προσδιορισμού υπόχρεων διοικητικού προστίμου μη τήρησης υποχρεωτικού εμβολιασμού 1. Για τη διαπίστωση της μη τήρησης της υποχρέωσης της παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 καθώς και των κατά περίπτωση εξαιρέσεων και την έκδοση συνακόλουθα της πράξης επιβολής του διοικητικού προστίμου της παρ. 4 του ίδιου άρθρου, δημιουργείται σύστημα προσδιορισμού υπόχρεων σε εμβολιασμό φυσικών προσώπων. Η ΓΓΠΣΔΔ σχεδιάζει, αναπτύσσει και συντηρεί το σύστημα του προηγούμενου εδαφίου. 2. Η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης» (ΗΔΙΚΑ Α.Ε.) καταρτίζει λίστα με τα φυσικά πρόσωπα που έχουν γεννηθεί έως και την 31.12.1961 και εντάσσονται στην παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021. Η λίστα αυτή περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία: (α) ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, ημερομηνία γέννησης, Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.) ή Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α.). ή Προσωρινός Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Π.Α.Μ.Κ.Α.), β) ένδειξη σχετικά με τη συμμόρφωσή τους με την υποχρέωση εμβολιασμού για την επιβολή μισού ή πλήρους προστίμου σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 της παρούσας και γ) ένδειξη χρήσης συνταγογράφησης εντός τελευταίας πενταετίας. 3. Τα στοιχεία για τη δημιουργία της λίστας της προηγούμενης παραγράφου αντλούνται από: α) το Σύστημα προγραμματισμού συνεδριών εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 του άρθρου 57 του ν. 4764/2020 (Α΄ 256) της ΗΔΙΚΑ Α.Ε. β) το Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών κατά του κορωνοϊού COVID-19 του άρθρου 55 του ν. 4764/2020, από το οποίο διαπιστώνεται η διενέργεια ή μη εμβολιασμού κατά του COVID-19, γ) τα Μητρώα εμβολιασμένων εξωτερικού του άρθρου 55Α του ν. 4764/2020 και Μητρώα νοσησάντων εξωτερικού από τον κορωνοϊό COVID-19 της παρ. 1 του άρθρου 192 του ν. 4855/2021 (Α΄ 215), δ) το Εθνικό Μητρώο Ασθενών από Κορωνοϊό COVID-19 του εικοστού ενάτου άρθρου της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 75), από το οποίο διαπιστώνεται η συνδρομή απαλλαγής από εμβολιασμό λόγω νόσησης του υπόχρεου φυσικού προσώπου, ε) τις θετικές αποφάσεις απαλλαγής από τον εμβολιασμό που έχουν γνωστοποιηθεί στην Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. από τις υγειονομικές επιτροπές, και τις αιτήσεις απαλλαγής σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 81185/27.12.2021 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομικών, Υγείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης-Επικρατείας και του Διοικητή της ΑΑΔΕ, στ) το Σύστημα Προγραμματισμού Συνεδριών Εμβολιασμού, τα δεδομένα του οποίου συμπληρώνονται από τις λίστες προτεραιοποίησης από τη ΓΓΠΣΔΔ 3. Η λίστα της παρ. 2 αποστέλλεται με έγγραφο από την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης» (ΗΔΙΚΑ Α.Ε.), με τήρηση των κατάλληλων και αναγκαίων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων ασφάλειας στο σύστημα της παρ. 1, όπου αναφέρεται και η ημερομηνία διενέργειας των ελέγχων. 4. Με βάση τα μεταφορτωθέντα στο σύστημα στοιχεία, γίνονται οι αναγκαίες διασταυρώσεις και με το Μητρώο Πολιτών για την ορθή ταυτοποίηση των υπόχρεων φυσικών προσώπων και στη συνέχεια το σύστημα της παρ. 1 αντλεί τα αναγκαία δεδομένα από το Μητρώο Φορολογουμένων της ΑΑΔΕ, με σκοπό τον προσδιορισμό από τη ΓΓΠΣΔΔ του Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) των υπόχρεων φυσικών προσώπων προκειμένου να ολοκληρωθεί η ταυτοποίηση των υπόχρεων φυσικών προσώπων. Στα υπόχρεα φυσικά πρόσωπα δεν περιλαμβάνονται: i. όσες κατηγορίες εργαζομένων υποχρεούνται σε εμβολιασμό σύμφωνα με το άρθρο 206 του ν. 4820/2021 (Α΄ 130) και το τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021. Τα σχετικά δεδομένα αντλούνται από το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και το Μητρώο Ανθρώπινου Δυναμικού Ελληνικού Δημοσίου του Υπουργείου Εσωτερικών, σχετικά με τους εργαζόμενους που υποχρεούνται σε εμβολιασμό κατ’ εφαρμογή του άρθρου 206 του ν. 4820/2021. ii. οι πολίτες ηλικίας από 96 ετών και άνω iii. τα φυσικά πρόσωπα που δεν διαθέτουν ΑΦΜ iv. τα φυσικά πρόσωπα που εργάζονται ως υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατ’ εντολήν στο εξωτερικό, που διαβιβάζονται στη ΓΓΠΣΔΔ από τις αντίστοιχες αρμόδιες υπηρεσίας v. όσοι έχουν αποβιώσει σε συγκεκριμένη ημερομηνία ελέγχου. Περαιτέρω αντλούνται από την ΑΑΔΕ τα αναγκαία δεδομένα από το Μητρώο φορολογουμένων της και τις φορολογικές δηλώσεις Φόρου Εισοδήματος φυσικών προσώπων (Ε1), μέσω Διαλειτουργικότητας, που έχει δοθεί για τον σκοπό αυτό από την ΑΑΔΕ στη ΓΓΠΣΔΔ, προκειμένου να μην συμπεριλαμβάνονται: i. όσοι δεν έχουν την φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα σε συγκεκριμένη ημερομηνία ελέγχου ii. όσοι έχουν τεθεί σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης σε συγκεκριμένη ημερομηνία ελέγχου iii. οι πολίτες που δεν θεωρούνται φορολογικά ενεργοί μέσω της υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ούτε της συμπερίληψης τους σε δήλωση τρίτων ως εξαρτώμενα μέλη κατά τα φορολογικά έτη 2018 έως 2020. 5. Κατόπιν των ανωτέρω ενεργειών η ΓΓΠΣΔΔ ενημερώνει την ΑΑΔΕ σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 10 της παρούσας, προκειμένου η τελευταία να εκδώσει την πράξη επιβολής του προστίμου. Άρθρο 3 Υπεύθυνοι Επεξεργασίας 1. Το Υπουργείο Υγείας και η ΗΔΙΚΑ Α.Ε. έχουν την ιδιότητα του Υπευθύνου Επεξεργασίας και της Εκτελούσας την Επεξεργασία αντίστοιχα, σύμφωνα με τις περ. 7 και 8 του άρθρου 1 του ΓΚΠΔ αντίστοιχα, όπως ορίζεται στα άρθρα 55 και 55Α του ν. 4764/2020 (Α΄ 256) και στο άρθρο 29 της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α΄ 75), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4684/2020 (Α΄ 86). 2. Η ΑΑΔΕ ορίζεται ως ανεξάρτητος Υπεύθυνος Επεξεργασίας αποκλειστικά για τον σκοπό της βεβαίωσης και είσπραξης των δημοσίων εσόδων κατά τον ΚΕΔΕ και υπό αυτήν την ιδιότητα διασφαλίζει την προστασία των δικαιωμάτων των προσώπων, της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σύμφωνα με το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο και, ιδίως, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΓΚΠΔ και του ν. 4624/2019 (Α΄ 137). Η ΓΓΠΣΔΔ ορίζεται ως ανεξάρτητος Υπεύθυνος Επεξεργασίας για τον σκοπό της ταυτοποίησης των υπόχρεων φυσικών προσώπων. Άρθρο 4 Ζητήματα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα 1. Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα οποία τυγχάνουν επεξεργασίας, περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα, προκειμένου να υλοποιηθούν οι διατάξεις της παρούσας και της σχετικής νομοθεσίας, επί τη βάσει της οποίας εκδίδεται, και αφορούν στα υπόχρεα πρόσωπα, που υπάγονται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4685/2021 στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας. 2. Σκοπός της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων είναι ο έλεγχος και η διαπίστωση των παραβάσεων, καθώς και η επιβολή του διοικητικού προστίμου λόγω μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού της παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021. Τα αντληθέντα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα του άρθρου 2 της παρούσας διατηρούνται στο πληροφοριακό σύστημα της παρ. 1 του άρθρου 2 για όσο χρονικό διάστημα εξακολουθεί να υφίσταται άμεσος κίνδυνος δημόσιας υγείας από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19, η απουσία του οποίου διαπιστώνεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, και συνεπώς η ανάγκη ύπαρξης της υποχρεωτικότητας αυτής και σε κάθε περίπτωση διαγράφονται εντός πέντε (5) ετών από την κοινοποίηση της πράξης επιβολής προστίμου προς τον υπόχρεο, εκτός αν έχει ασκηθεί ένδικο βοήθημα, όπου στην περίπτωση αυτή διαγράφονται μετά την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης. Στην τελευταία περίπτωση, κατά την άσκηση προσφυγής ενώπιον των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, το σύστημα της παρ. 1 του άρθρου 2 ενημερώνεται, προκειμένου να μην πραγματοποιηθεί η διαγραφή. Άρθρο 5 Ημερομηνίες διενέργειας ελέγχων 1. Ως ημερομηνία διενέργειας ελέγχου ορίζεται η 17η του μήνα Ιανουαρίου 2022 και η 16η για κάθε επόμενο μήνα, αρχής γενομένης από την 17 Ιανουαρίου 2022 και για όσο διάστημα είναι σε ισχύ το μέτρο επιβολής του διοικητικού προστίμου. 2. Για την πρώτη διενέργεια ελέγχου ελέγχεται η πλήρωση των προϋποθέσεων. Στις μηνιαίες επαναλήψεις μετά την πρώτη εφαρμογή της διαδικασίας, διενεργείται η διαδικασία του άρθρου 2 της παρούσας από την αρχή και ελέγχεται η πλήρωση των προϋποθέσεων εξαίρεσης του προστίμου (πριν την 1η ή μέχρι και την 15η ημέρα του μήνα) για την εξαίρεση από το πρόστιμο ή την επιβολή μισού προστίμου, καθώς και αναδρομικά για τις προηγούμενες εξαχθείσες λίστες η επιβολή ή εξαίρεση από την επιβολή προστίμου λόγω συμμόρφωσης του φυσικού προσώπου. Άρθρο 6 Αρμοδιότητα έκδοσης, τύπος και περιεχόμενο της πράξης επιβολής προστίμου Κατόπιν της διαβίβασης του εγγράφου της παρ. 1 του άρθρου 10 της παρούσας, στο οποίο παραπέμπει η παρ. 5 του άρθρου 1 της παρούσας, από τη ΓΓΠΣΔΔ στην ΑΑΔΕ, ο Διοικητής της ΑΑΔΕ εκδίδει αμελλητί πράξη επιβολής προστίμου σε βάρος κάθε φυσικού προσώπου, για το οποίο έχει διαπιστωθεί παράβαση της υποχρέωσης υποχρεωτικού εμβολιασμού σύμφωνα με το άρθρο 2 της παρούσας. Στην πράξη επιβολής προστίμου, η οποία συντίθεται αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα, βάσει του υποδείγματος του Παραρτήματος που επισυνάπτεται στην παρούσα απόφαση και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της, περιλαμβάνονται οι εξής πληροφορίες: το ονοματεπώνυμο του υποχρέου, το πατρώνυμο, το μητρώνυμο, ο Α.Φ.Μ., ο Α.Μ.Κ.Α, το ύψος του προστίμου, η περίοδος που αφορά, ρητή αναφορά κατά Αριθμό Πρωτοκόλλου στο διαβιβασθέν έγγραφο της ΓΓΠΣΔΔ, βάσει του οποίου επιβάλλεται το πρόστιμο, με επισήμανση του εντός αυτού αύξοντα αριθμού της σειράς με τα στοιχεία του υπόχρεου προς καταβολή του προστίμου. Άρθρο 7 Κοινοποίηση της πράξης επιβολής προστίμου 1. Η πράξη επιβολής προστίμου κοινοποιείται στον υπόχρεο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Κ.Φ.Δ.). Ειδικότερα, στο πληροφοριακό σύστημα της ΑΑΔΕ myAADE, ο υπόχρεος με τους κωδικούς του, στην επιλογή Μητρώο και Επικοινωνία/e-Κοινοποιήσεις ενημερώνεται για την ανάρτηση της πράξης κατόπιν αποστολής ειδοποίησης με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη δηλωθείσα από τον υπόχρεο ηλεκτρονική διεύθυνση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σχετική Απόφαση του Διοικητή ΑΑΔΕ «Επικαιροποίηση στη ψηφιακή πύλη myAADE των στοιχείων επικοινωνίας των πιστοποιημένων χρηστών των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων». Η πράξη επιβολής προστίμου θεωρείται ότι έχει κοινοποιηθεί νομίμως μετά την παρέλευση δέκα ημερών από την ανάρτηση και την ηλεκτρονική ειδοποίηση του προηγούμενου εδαφίου, της προθεσμίας αρχομένης από οποιαδήποτε ενέργεια (ανάρτηση ή ηλεκτρονική ειδοποίηση) λάβει χώρα τελευταία, εφόσον δεν προκύπτει προγενέστερος χρόνος παραλαβής της κοινοποιούμενης πράξης. 2. Σε περίπτωση που, σύμφωνα με τα στοιχεία που τηρούνται στη Φορολογική Αρχή ο υπόχρεος δεν διαθέτει κωδικούς TAXISnet είτε, ενώ διαθέτει, ωστόσο δεν έχει συμμορφωθεί προς την υποχρέωσή του για τη δήλωση προσωπικής ηλεκτρονικής διεύθυνσης, σύμφωνα με την Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ «Επικαιροποίηση στη ψηφιακή πύλη myAADE των στοιχείων επικοινωνίας των πιστοποιημένων χρηστών των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων», η κοινοποίηση της πράξης επιβολής του προστίμου λαμβάνει χώρα με τους λοιπούς προβλεπόμενους στο άρθρο 5 Κ.Φ.Δ. τρόπους και δη την αποστολή συστημένης επιστολής. Για τον σκοπό αυτό η ΑΑΔΕ παραδίδει αρχείο το οποίο περιλαμβάνει το περιεχόμενο της πράξης επιβολής και την διεύθυνση αποστολής των υπόχρεων, σε μορφότυπο που θα συμφωνηθεί, προκειμένου η ΓΓΠΣΔΔ να πραγματοποιήσει τη διαδικασία κοινοποίησης (εκτύπωση και συστημένη επιστολή) της πράξης επιβολής προστίμου. Άρθρο 8 Είσπραξη προστίμου Νόμιμη προθεσμία καταβολής 1. Η πράξη επιβολής προστίμου αποτελεί εκτελεστό τίτλο για την είσπραξη αυτού κατ’ ανάλογη εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 2 του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε., Α΄ 90). 2. Το πρόστιμο καταβάλλεται εφάπαξ, έως τις 15 του μήνα που ακολουθεί την έκδοση της πράξης με τη χρήση κωδικού πληρωμής με ονομασία «ταυτότητα οφειλής» (Τ.Ο.). 3. Για το ποσό προστίμου που δεν καταβλήθηκε εντός της νόμιμης προθεσμίας της παρ. 2 ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει τόκους εκπρόθεσμης καταβολής σύμφωνα με το άρθρο 6 του Κ.Ε.Δ.Ε. 4. Τα πρόστιμα που επιβάλλονται κατά τις διατάξεις της παρούσας απόφασης εντάσσονται ως δημόσια έσοδα (ν.δ. 356/1974, Α΄ 90) στον Αναλυτικό Λογαριασμό Εσόδων (Α.Λ.Ε.) «1560925002» «Πρόστιμα λόγω μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19», εισπράττονται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. και διατίθενται σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021. Άρθρο 9 Ενέργειες για συνεχή ενημέρωση του Συστήματος 1. Στις περιπτώσεις που αναφέρονται κατωτέρω, ο πολίτης ενημερώνεται από ειδική εφαρμογή του συστήματος της παρ. 1 του άρθρου 2 σχετικά με τις αναγκαίες ενέργειες, στις οποίες πρέπει να προβεί. 2. Οι περιπτώσεις αυτές είναι, ιδίως: α) Ηλικία κάτω του προβλεπόμενου ορίου: Εφόσον ο πολίτης έχει στην κατοχή του πιστοποιητικό γέννησης ή ληξιαρχική πράξη γέννησης μετά την 31/12/1961, μπορεί να μεταβεί κατά περίπτωση στο Δήμο του ή σε ΚΕΠ προκειμένου να γίνει η σχετική αλλαγή στα στοιχεία του πολίτη. β) Εμβολιασμός στο Εξωτερικό: Ο πολίτης δύναται [να] μεταβεί σε ΚΕΠ ή στο anagnorisi.gov.gr ή στο MyKepLive προκειμένου να καταχωρήσει τον εμβολιασμό. γ) Νόσηση στο Εξωτερικό: Ο πολίτης δύναται [να] μεταβεί σε ΚΕΠ προκειμένου να καταχωρήσει την νόσηση. δ) Υπάλληλος του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας κατ’ εντολήν στο εξωτερικό: Ο πολίτης δύναται να υποβάλει αίτημα στην υπηρεσία του, ώστε να ενταχθεί σε λίστα εξαίρεσης. ε) Υπαγωγή στις εξαιρέσεις κατ’ εφαρμογή του άρθρου 206 του ν.4820/2021: Ο πολίτης δύναται να υποβάλει αίτημα στην υπηρεσία του, ώστε να ενταχθεί σε λίστα εξαίρεσης. στ) Χρήση διαφορετικού ΑΜΚΑ/ΠΑΜΚΑ/ΠΑΥΥΠΑ, για τον εμβολιασμό ή κατά τη νόσηση ή την εξαίρεση από τον εμβολιασμό ή για τον κατ’ οίκον εμβολιασμό, από τον αναγραφόμενο ΑΜΚΑ/ΠΑΜΚΑ/ ΠΑΥΥΠΑ στη πράξη επιβολής προστίμου: Ο πολίτης δύναται να μεταβεί σε ΚΕΠ ή να κάνει χρήση της υπηρεσίας MyKepLive και να αιτηθεί την διόρθωση των δεδομένων που τον αφορούν στο Μητρώο ΑΜΚΑ/ΠΑΜΚΑ/ΠΑΥΥΠΑ και την απενεργοποίηση τυχόν πλεοναζόντων ΑΜΚΑ/ΠΑΜΚΑ/ΠΑΥΥΠΑ. ζ) Φορολογικός κάτοικος εξωτερικού: Ο πολίτης, με αποστολή αιτήματος μέσω της πλατφόρμας «Τα Αιτήματά μου» στην ψηφιακή πύλη myAADE, επιλέγει τη «Μεταβολή Φορολογικής κατοικίας επίσπευση λόγω επιβολής προστίμου του άρθρου 24 του ν. 4865/2021». ... η) Πολίτης σε δικαστική συμπαράσταση: Ο πολίτης, με αποστολή αιτήματος μέσω της πλατφόρμας «Τα Αιτήματά μου» στην ψηφιακή πύλη myAADE, επιλέγει την «Καταχώριση της δικαστικής συμπαράστασης στο Μητρώο φορολογουμένων επίσπευση λόγω επιβολής προστίμου του άρθρου 24 του ν. 4865/2021». ... 3. Το σύστημα της παρ. 1 του άρθρου 2 ενημερώνεται συνεχώς όσον αφορά στις ενέργειες της παρ. 2 του παρόντος, και κατά την περίοδο του επόμενου προσδιορισμού των υπόχρεων επαναπροσδιορίζει τους υπόχρεους των προηγούμενων περιόδων και όπου απαιτείται δημιουργείται λίστα των προς αναδρομική ανάκληση επιβληθέντων προστίμων. 4. Η δημιουργία λίστα ανάκλησης αναδρομικά των επιβληθέντων προστίμων δύναται να πραγματοποιείται και αυτοματοποιημένα από το σύστημα χωρίς τη μεσολάβηση ενεργειών του πολίτη. Άρθρο 10 Ενημέρωση της ΑΑΔΕ με λίστες επιβολής προστίμων 1. Σε περίπτωση ενημέρωσης των δεδομένων του άρθρου 2 και της εκ νέου επεξεργασίας τους αναδρομικά, η ΓΓΠΣΔΔ αποστέλλει προς την ΑΑΔΕ, προκειμένου η τελευταία να εκδώσει την πράξη επιβολής του προστίμου, έγγραφο, στο οποίο περιλαμβάνονται α) λίστα της παρ. 5 του άρθρου 2 με αναλυτική κατάσταση με τα ακόλουθα στοιχεία: αύξοντα αριθμό σειράς, ονοματεπώνυμο, όνομα πατρός, όνομα μητρός, ΑΦΜ, Α.Μ.Κ.Α., ύψος του προστίμου και περίοδο στην οποία αυτό αφορά, β) λίστα με τους ΑΦΜ και την ημερομηνία άντλησης που εξαιρέθηκαν από το πρόστιμο κατόπιν άντλησης δεδομένων από τα συστήματα της ΑΑΔΕ μέσω διαλειτουργικότητας, σύμφωνα με επίκληση του άρθρου την παρ. 4 του άρθρου 2 και γ) λίστα μεταβολής προστίμων σύμφωνα με το άρθρο 9 με αναλυτική κατάσταση με τα ακόλουθα στοιχεία: αύξοντα αριθμό σειράς, ονοματεπώνυμο, όνομα πατρός, όνομα μητρός, ΑΦΜ, Α.Μ.Κ.Α., ύψος του προστίμου και περίοδο στην οποία αυτό αφορά. 2. Για συγκεκριμένη περίοδο επιβολής του προστίμου δύναται να καταρτίζεται και να αποστέλλεται η λίστα της παρ. 1 του παρόντος τμηματικά. Άρθρο 11 Έναρξη ισχύος Η παρούσα ισχύει από την 17η Ιανουαρίου 2022”.

9. Επειδή, με την υπ’αριθμ. Δια/Γ.Π.οικ.50933/13.8.2021 κοινή απόφαση του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας (ΦΕΚ Β΄ 3794/13.8.2021) με τίτλο “Διαδικασία και λόγοι απαλλαγής από την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού” καθορίσθηκαν οι περιπτώσεις ασθενειών που αποτελούν λόγους απαλλαγής από τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού COVID 19. Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 2 της κ.υ.α., εξαιρούνται από την εφαρμογή του υποχρεωτικού μέτρου του εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού τα φυσικά πρόσωπα α) τα οποία εμφάνισαν σοβαρή αλλεργική αντίδραση (π.χ. αναφυλαξία) μετά τη χορήγηση προηγούμενης δόσης του εμβολίου, β) τα οποία έχουν διαγνωσμένη αλλεργία σε συστατικά των εμβολίων και ιδίως σε ορισμένα, ρητώς κατονομαζόμενα στην απόφαση, γ) τα οποία εμφάνισαν σύνδρομο θρόμβωσης με θρομβοπενία μετά την πρώτη δόση των εμβολίων Astra Zeneca και Jansen/Johnson & Johnson, δ) τα οποία έχουν ιστορικό θρομβοπενίας οφειλόμενης στην ηπαρίνη, ή ιστορικό αντιφωσφολιπιδικού συνδρόμου ή σύνδρομο διαφυγής τριχοειδών, ε) τα οποία έχουν ιστορικό μυοκαρδίτιδας πριν από τον εμβολιασμό, στ) τα οποία έχουν διαγνωσμένη περικαρδίτιδα ή μυοκαρδίτιδα μετά την 1η δόση mRNA εμβολίου και ζ) τα άτομα με αναπηρία που αδυνατούν να υποβληθούν στη διαδικασία του εμβολιασμού για αντικειμενικούς λόγους που σχετίζονται με την πραγματική τους κατάσταση, ως συνέπεια των παθήσεών τους, όπως οι βαριές περιπτώσεις αυτισμού και επιληψίας.

10. Επειδή, η επίμαχη ρύθμιση, που μετέπειτα ψηφίσθηκε ως άρθρο 24 του ν. 4865/2021, εισήχθη αρχικά ως τροπολογία στις 30.11.2021. Στην αιτιολογική της έκθεση γίνεται αναφορά στο “... ζήτημα της ανάγκης επέκτασης του υποχρεωτικού εμβολιασμού σε ομάδα του πληθυσμού, η οποία, με βάση τα διαθέσιμα και επικαιροποιημένα επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα, πλήττεται περισσότερο από τη συνεχιζόμενη διασπορά της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και των επιθετικών του μεταλλάξεων”. Αναφέρεται ακόμη ότι η προτεινόμενη ρύθμιση είναι αναγκαία και επιτακτική για την ανάσχεση της πανδημίας, ότι η Πολιτεία έχει ήδη ακολουθήσει μια προσέγγιση “κλιμακούμενης πρωτοβουλίας” για την ενίσχυση της εμβολιαστικής κάλυψης, με εκστρατείες στοχευμένης ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για εκούσιο εμβολιασμό και μέτρα ενθάρρυνσης/αποθάρρυνσης, καθώς και ότι η πρόβλεψη της υποχρεωτικότητας είναι η έσχατη λύση. Με παραπομπή στα επιστημονικά δεδομένα ανακοινώσεων για την αποτελεσματικότητα του εμβολιαστικού προγράμματος στην Ελλάδα από τον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, όπου ιδίως επισημαίνεται ότι με τον εμβολιασμό επιτυγχάνονται το συλλογικό αγαθό της ανοσίας αγέλης, η αποσυμφόρηση του Ε.Σ.Υ., και η αποσόβηση του κινδύνου κατάληψης όλων των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), η αιτιολογική έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι με την προτεινόμενη ρύθμιση προωθείται το υγειονομικό δημόσιο συμφέρον και αποφεύγονται επαχθέστερα μέτρα περιορισμού της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας. Στην ανακοίνωση Τσιόδρα, που βασίζεται σε στοιχεία από την αρχή της πανδημίας μέχρι την 10η.10.2021, ο καθηγητής, αναφερόμενος στις ηλικίες άνω των 60 ετών και τη νοσηλεία σε ΜΕΘ, υποστηρίζει ότι η προστασία είναι εξαιρετικά υψηλή από 91% έως και 98%, ότι τα εμβόλια εμφανίζουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα σχετικά με τη σοβαρή νόσο, δηλαδή νοσηλεία σε ΜΕΘ, διασωληνώσεις και θάνατο σε όλες τις ηλικίες, αλλά ότι το μεγαλύτερο όφελος παρατηρείται στους ηλικιωμένους, οι οποίοι εμφανίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσου και θανάτου. Σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα που επισυνάπτεται στην έκθεση και περιλαμβάνει στοιχεία για τον εμβολιασμό, ανά ηλικιακή ομάδα, στις χώρες της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων πολιτών στην ηλικιακή ομάδα άνω των 60 ετών στην Ελλάδα ανερχόταν, στις 30.11.2021 σε 79,8%. Ο αντίστοιχος μέσος όρος στις χώρες της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, για την ίδια ηλικιακή ομάδα, είναι 91,5%. Εξάλλου, αναφέρονται ως βραχυπρόθεσμοι στόχοι της επίμαχης ρύθμισης, η άμεση προστασία της ατομικής και της δημόσιας υγείας και της ζωής της συγκεκριμένης ομάδας πληθυσμού και του συνόλου των πολιτών και η άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της επικινδυνότητας των μεταλλάξεων του κορωνοϊού COVID-19 και ως μακροπρόθεσμοι στόχοι η επίτευξη του συλλογικού αγαθού της ανοσίας της αγέλης, η επιτυχής ολοκλήρωση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, η προστασία και εύρυθμη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και η αποτελεσματική ανάσχεση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19. Σημειώνεται ότι, κατά την αιτιολογική έκθεση, τα φυσικά πρόσωπα που είχαν συμπληρώσει το εξηκοστό έτος της ηλικίας τους και δεν είχαν εμβολιασθεί στις 30.11.2021, υπερέβαιναν τις πεντακόσιες χιλιάδες (500.000), ενώ το ποσοστό εμβολιασμού στις ηλικίες αυτές υπολειπόταν των ποσοστών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.).

11. Επειδή, σύμφωνα με το ΚΠ 7944/2022-7.4.2022 έγγραφο του Ε.Ο.Δ.Υ., από την αρχή της πανδημίας και έως τις 22.3.2022 οι θάνατοι ασθενών λόγω COVID-19 είχαν ανέλθει σε 27.029. Οι άνω των 60 ετών αντιπροσώπευαν ποσοστό 90% του παραπάνω αριθμού θανάτων λόγω COVID-19, ποσοστό 72,3% των νοσηλευομένων σε ΜΕΘ ή/και διασωληνώσεων εκτός ΜΕΘ (σε σύνολο 15.762 νοσηλειών) και το 72,8% των διασωληνώσεων σε ΜΕΘ (σε σύνολο 13.463 νοσηλειών). Τα αντίστοιχα ποσοστά για τα άτομα κάτω των 60 ετών ήταν 10%, 27,7% και 27,2%. Ειδικότερα, όσον αφορά τις νοσηλείες σε ΜΕΘ ή/και τις διασωληνώσεις σε σύνολο 15.762 ατόμων, τα 13.591 ήταν ανεμβολίαστα, δηλαδή ποσοστό 84% [4.048 άτομα από τα 4.364 (93%) στις ηλικίες κάτω των 60 ετών, 1.842 άτομα από τα 2.077 (89%) στις ηλικίες 60-64 ετών, 2.176 άτομα από τα 2.448 (89%) στις ηλικίες 65-69 ετών, 2.177 άτομα από τα 2.583 (84%) στις ηλικίες 70-74 ετών, 1.652 άτομα από τα 2.020 (82%) στις ηλικίες 75-79 ετών και 1.696 άτομα από τα 2.270 (75%) στις ηλικίες άνω των 80 ετών]. Αν ληφθούν υπόψη μόνο τα στοιχεία για τις ηλικιακές ομάδες άνω των 60 ετών προκύπτει ότι το σχετικό ποσοστό των ανεμβολίαστων ατόμων που νοσηλεύθηκαν στις ΜΕΘ ή/και διασωληνώθηκαν ανέρχεται (για τα άτομα άνω των 60 ετών) σε 83,73% (9.543 άτομα σε σύνολο 11.398 ατόμων). Περαιτέρω, όσον αφορά τους θανάτους λόγω COVID-19, σε σύνολο 27.029 ατόμων που κατέληξαν, τα 21.107 ήταν ανεμβολίαστα, δηλαδή ποσοστό 78% [2.483 άτομα από τα 2.758 (90%) στις ηλικίες κάτω των 60 ετών, 1.483 άτομα από τα 1.760 (84%) στις ηλικίες 60-64 ετών, 2.135 άτομα από τα 2.515 (85%) στις ηλικίες 65-69 ετών, 2.641 άτομα από τα 3.284 (80%) στις ηλικίες 70-74 ετών, 2.747 άτομα από τα 3.555 (77%) στις ηλικίες 75-79 ετών και 9.618 άτομα από τα 13.157 (73%) στις ηλικίες άνω των 80 ετών]. Αν ληφθούν υπόψη μόνο τα στοιχεία για τις ηλικιακές ομάδες άνω των 60 ετών, προκύπτει ότι το σχετικό ποσοστό των ανεμβολίαστων ατόμων που κατέληξαν με COVID-19 ανέρχεται (για τα άτομα άνω των 60 ετών) σε 76,73% (18.624 άτομα σε σύνολο 24.271 ατόμων). Εξάλλου, πριν από τη θέσπιση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού, η Κυβέρνηση, προκειμένου να πείσει τους πολίτες άνω των 60 ετών ως προς την κρισιμότητα του εμβολιασμού, έλαβε τα εξής εναλλακτικά μέτρα : 1. το πρόγραμμα κατ’ οίκον εμβολιασμού κατάκοιτων ηλικιωμένων, που είχε τεθεί σε εφαρμογή από το καλοκαίρι του 2021, βάσει του οποίου 19.000 πολίτες εμβολιάσθηκαν, 2. το πρόγραμμα κινητών κλιμακίων εμβολιασμού σε όλες τις δυσπρόσιτες ορεινές και νησιωτικές περιοχές, 3. τη στενή συνεργασία με την ΚΕΔΕ και πολλούς δήμους για στοχευμένες παρεμβάσεις, όπου κρινόταν αναγκαίο, 4. την απαγόρευση πρόσβασης σε κλειστούς χώρους εστίασης για τους ανεμβολίαστους πολίτες ήδη από το καλοκαίρι του 2021 και σε όλους τους κλειστούς χώρους ψυχαγωγίας και αθλητισμού από τις αρχές Νοεμβρίου του 2021, 5. τη συστηματική και διαρκή καμπάνια ενημέρωσης από τον Ιανουάριο του 2021 για τους κινδύνους των μεγαλύτερων ηλικιών σε συνδυασμό με τη χρονική προτεραιότητα για τον εμβολιασμού που παραχωρήθηκε σε πολίτες αυτών των ηλικιών, 6. την εφαρμογή ελεγχόμενης πρόσβασης (COVID free pass) σε κλειστούς χώρους από τον Ιούλιο του 2021 (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.).

12. Επειδή, σύμφωνα με την ημερήσια έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης του Ε.Ο.Δ.Υ. της 1ης.12.2021 (ημερομηνία συζήτησης και ψήφισης του ν. 4865/2021 στη Βουλή), από την έναρξη της πανδημίας είχαν καταγραφεί συνολικά 18.234 θάνατοι (το 95,4% είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω). Η διάμεση ηλικία των θανόντων ήταν 78 έτη. Εξάλλου, ο αριθμός των ασθενών που νοσηλεύονταν διασωληνωμένοι ήταν 690, με διάμεση ηλικία τα 64 έτη (τo 79,9% είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω). Μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύονταν διασωληνωμένοι, 550 (79,71%) ήταν ανεμβολίαστοι ή μερικώς εμβολιασμένοι και 140 (20,29%) ήταν πλήρως εμβολιασμένοι. Σύμφωνα δε με το διάγραμμα 4 της ημερήσιας έκθεσης, το οποίο παρουσιάζει την ηλικιακή κατανομή κρουσμάτων, νοσηλευομένων στις ΜΕΘ και ασθενών που απεβίωσαν από την αρχή της πανδημίας, το ποσοστό των νοσηλευομένων στις ΜΕΘ ανερχόταν, κατά προσέγγιση, σε 17,5% για την ηλικιακή ομάδα 50-59, 30% για την ηλικιακή ομάδα 60-69, 28% για την ηλικιακή ομάδα 70-79 και 12,5% για την ηλικιακή ομάδα 80 και άνω, ενώ το ποσοστό των θανάτων ανήλθε, κατά προσέγγιση, σε 7,5% για την ηλικιακή ομάδα 50-59, 16% για την ηλικιακή ομάδα 60-69, 26% για την ηλικιακή ομάδα 70-79 και 47% για την ηλικιακή ομάδα 80 και άνω. Τέλος, σύμφωνα με τον πίνακα 1 της ημερήσιας έκθεσης, το ποσοστό θανάτων ασθενών με COVID-19, στην ηλικιακή ομάδα 65 ετών και άνω, ανερχόταν σε 83,3% (ενώ το αντίστοιχο ποσοστό, στην ηλικιακή ομάδα 40-64 ετών, ανερχόταν σε 15,9%), το δε ποσοστό των νοσηλευομένων στις ΜΕΘ, στην ηλικιακή ομάδα 65 ετών και άνω, ανερχόταν σε 48,8% (ενώ το αντίστοιχο ποσοστό, στην ηλικιακή ομάδα 40-64 ετών, ανερχόταν σε 48,1%). Περαιτέρω, σύμφωνα με την 78η Έκθεση Προόδου του Παρατηρητηρίου COVID-19, για το χρονικό διάστημα από 25 Νοεμβρίου έως 1 Δεκεμβρίου 2021, ο δείκτης Rt εκτιμάτο την 1η Δεκεμβρίου σε 1,04, εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (1,13). Τα στοιχεία του Ε.Ο.Δ.Υ. υπεδείκνυαν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας, κατά το 7ήμερο 22 – 28 Νοεμβρίου, είχε μειωθεί σε 1,74% από 1,78% το προηγούμενο 7ήμερο. Εξάλλου, σύμφωνα με την ανωτέρω Έκθεση Προόδου του Παρατηρητηρίου COVID-19, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 6.174 κρούσματα, από 6.817 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -9,4% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 38 έτη. Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε αύξηση σε 87,0 (από 84,0 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ κατέγραψε αύξηση 12,7%, ανερχόμενο σε 690 ασθενείς (από 612 στην προηγούμενη έκθεση). Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσίασε αύξηση σε 93% (από 89% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανήλθε σε 90% και 99% αντίστοιχα (από 86% και 99% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση). Τέλος, όπως διαλαμβάνεται στο προαναφερόμενο έγγραφο του Ε.Ο.Δ.Υ., σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα κατά την 1.12.2021, η Ελλάδα, με 1.758 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους, βρισκόταν στην 16η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών, ο δε ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους ήταν 1.897 (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.).

13. Επειδή, κατ’ επίκληση της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ιδίως του άρθρου 95 και του άρθρου 152 παρ. 4 σημείο β (ήδη άρθρο 168 της ΣΛΕΕ) εκδόθηκε ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 726/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 “για τη θέσπιση κοινοτικών διαδικασιών χορήγησης άδειας και εποπτείας όσον αφορά τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη και για κτηνιατρική χρήση και για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων” (L 136). Στον εν λόγω Κανονισμό, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τους Κανονισμούς 1901/2006 (L 378), 1394/2007 (L 324), 219/2009 (L 87), 470/2009 (L 152), 1235/2010 (L 348), 1027/2012 (L 316), 2018/1718 (L 291) και 2019/5 (L 4), ορίζονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: Άρθρο 1 “Σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι η θέσπιση ενωσιακών διαδικασιών χορήγησης άδειας, εποπτείας και φαρμακοεπαγρύπνησης όσον αφορά τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση και τα κτηνιατρικά φάρμακα καθώς και η σύσταση Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (εφεξής αναφερόμενου ως «ο Οργανισμός»). …”, Άρθρο 3 “1. Κανένα φάρμακο που αναφέρεται στο παράρτημα δεν επιτρέπετα[ι] να κυκλοφορεί εντός της αγοράς της Ένωσης χωρίς να έχει λάβει από την Ένωση άδεια κυκλοφορίας, βάσει του παρόντος κανονισμού. 2. Σε κάθε φάρμακο που δεν αναφέρεται στο παράρτημα είναι δυνατόν να χορηγείται άδεια κυκλοφορίας από την Ένωση βάσει του παρόντος κανονισμού, εφόσον: α) το φάρμακο περιέχει νέα δραστική ουσία η οποία, κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού, δεν έχει εγκριθεί στην Ένωση, ή β) ο αιτών καταδεικνύει ότι το εν λόγω φάρμακο αντιπροσωπεύει σημαντική καινοτομία στο θεραπευτικό, επιστημονικό ή τεχνικό επίπεδο ή ότι η χορήγηση άδειας κυκλοφορίας κατά τον παρόντα κανονισμό παρουσιάζει ενδιαφέρον για την υγεία των ασθενών ή για την υγεία των ζώων σε κοινοτικό επίπεδο. ...” και Άρθρο 4 “1. Για τη χορήγηση της άδειας κυκλοφορίας κατ’ άρθρο 3, υποβάλλεται αίτηση στον Οργανισμό. 2. Η Ένωση χορηγεί και εποπτεύει τις άδειες κυκλοφορίας φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση σύμφωνα με τον Τίτλο II. 3. ...”, Άρθρο 12 “1. Η άδεια κυκλοφορίας δεν χορηγείται εάν, μετά τον έλεγχο των στοιχείων και των εγγράφων που υποβάλλονται κατ’ άρθρο 6, διαφανεί ότι δεν αποδεικνύεται καταλλήλως ή επαρκώς από τον αιτούντα η ποιότητα, η ασφάλεια ή η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου. Άδεια δεν χορηγείται επίσης εάν στοιχεία ή έγγραφα που προσκομίζονται από τον αιτούντα σύμφωνα με το άρθρο 6 είναι ανακριβή ή εάν η επισήμανση ή το φύλλο οδηγιών που προτείνονται από τον αιτούντα δεν είναι σύμφωνα με τον Τίτλο V της οδηγίας 2001/83/ΕΚ. 2. Η άρνηση χορήγησης κοινοτικής άδειας κυκλοφορίας συνιστά απαγόρευση της κυκλοφορίας του εν λόγω φαρμάκου στην αγορά όλης της Ένωσης. 3. Οι πληροφορίες για οποιαδήποτε άρνηση και οι λόγοι της άρνησης δημοσιοποιούνται”, Άρθρο 14-α (προστέθηκε με το άρθρο 1 σημείο 14 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/5, το οποίο άρχισε να εφαρμόζεται από τις 28 Ιανουαρίου 2019, σύμφωνα με το άρθρο 5 αυτού) “1. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, για την κάλυψη ανικανοποίητων ιατρικών αναγκών των ασθενών, η άδεια κυκλοφορίας για φάρμακα που προορίζονται για τη θεραπεία, την πρόληψη ή την ιατρική διάγνωση νόσων που προκαλούν σοβαρή αναπηρία ή που απειλούν σοβαρά τη ζωή τους, μπορεί να χορηγηθεί πριν από την υποβολή εκτενών κλινικών δεδομένων υπό τον όρο ότι το όφελος από την άμεση διαθεσιμότητα στην αγορά του εν λόγω φαρμάκου υπερτερεί του κινδύνου που ενέχει το γεγονός ότι εξακολουθούν να απαιτούνται συμπληρωματικά δεδομένα. Σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, μπορεί να χορηγηθεί άδεια κυκλοφορίας για τα εν λόγω φάρμακα ακόμη και όταν δεν έχουν υποβληθεί εκτενή προκλινικά ή φαρμακευτικά δεδομένα. 2. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, ως “ανικανοποίητη ιατρική ανάγκη” νοείται πάθηση για την οποία δεν υφίσταται ικανοποιητική μέθοδος διάγνωσης, πρόληψης ή θεραπείας εγκεκριμένη στην Ένωση ή, ακόμη και αν υφίσταται τέτοια μέθοδος, σε σχέση με αυτήν το εν λόγω φάρμακο θα επιφέρει σημαντικό όφελος για τους πάσχοντες. 3. Άδειες κυκλοφορίας μπορεί να χορηγούνται δυνάμει του παρόντος άρθρου μόνον εάν η σχέση κινδύνου-οφέλους του φαρμάκου είναι ευνοϊκή και ο αιτών είναι πιθανό να μπορεί να παράσχει εκτενή δεδομένα. 4. Οι άδειες κυκλοφορίας που χορηγούνται δυνάμει του παρόντος άρθρου εξαρτώνται από την ανάληψη ορισμένων ειδικών υποχρεώσεων. Οι εν λόγω ειδικές υποχρεώσεις και, κατά περίπτωση, η προθεσμία για συμμόρφωση προσδιορίζονται στους όρους της άδειας κυκλοφορίας. Οι εν λόγω ειδικές υποχρεώσεις επανεξετάζονται ετησίως από τον Οργανισμό. 5. Ως μέρος των ειδικών υποχρεώσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 4, ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας που χορηγήθηκε δυνάμει του παρόντος άρθρου υποχρεούται να ολοκληρώσει μελέτες ή να διενεργήσει νέες μελέτες με σκοπό να επιβεβαιωθεί ότι η σχέση κινδύνου-οφέλους είναι ευνοϊκή. 6. Η περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος και το φύλλο οδηγιών αναφέρουν σαφώς ότι η άδεια κυκλοφορίας για το φάρμακο έχει χορηγηθεί σύμφωνα με τις ειδικές υποχρεώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 4. 7. Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 14 παράγραφος 1, η άδεια κυκλοφορίας που χορηγείται δυνάμει του παρόντος άρθρου ισχύει επί ένα έτος, μπορεί δε να ανανεώνεται. 8. Όταν εκπληρωθούν οι ειδικές υποχρεώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου, η Επιτροπή μπορεί, μετά από αίτηση του κατόχου της άδειας κυκλοφορίας, και αφού εξασφαλίσει την ευνοϊκή γνώμη του Οργανισμού, να χορηγήσει άδεια κυκλοφορίας ισχύουσα για πέντε έτη και ανανεώσιμη σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφοι 2 και 3. 9. Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 87β για τη συμπλήρωση του παρόντα κανονισμού όσον αφορά: α) τον προσδιορισμό των κατηγοριών των φαρμάκων που εμπίπτουν στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου και β) τον προσδιορισμό των διαδικασιών και των απαιτήσεων για τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας σύμφωνα με το παρόν άρθρο και για την ανανέωσή της”. Εξάλλου, στον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 507/2006 της Επιτροπής της 29ης Μαρτίου 2006 περιλαμβάνονται κανόνες “για την άδεια κυκλοφορίας υπό αίρεση φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 726/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου” (L 92) και, ειδικότερα, για τη χορήγηση άδειας κυκλοφορίας που υπόκειται σε ειδικές υποχρεώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 7 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 726/2004 (άρθρο 1). Ο Κανονισμός αυτός εφαρμόζεται “στα φάρμακα για ανθρώπινη χρήση που εμπίπτουν στο άρθρο 3 παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 726/2004 και τα οποία ανήκουν σε μια από τις ακόλουθες κατηγορίες: 1) φάρμακα που προορίζονται για τη θεραπεία, την πρόληψη ή την ιατρική διάγνωση νόσων που προκαλούν σοβαρή αναπηρία ή ασθενειών που απειλούν τη ζωή του ανθρώπου· 2) φάρμακα που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης για την αντιμετώπιση απειλών της δημόσιας υγείας που αναγνωρίζονται ως τέτοιες είτε από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας είτε από την Κοινότητα, στο πλαίσιο της απόφασης αριθ. 2119/98/ΕΚ· 3) ...” (άρθρο 2). Περαιτέρω, στον εν λόγω Κανονισμό ορίζονται τα εξής: Άρθρο 4 “Απαιτήσεις”, “1. Άδεια κυκλοφορίας υπό αίρεση μπορεί να χορηγηθεί όταν η επιτροπή διαπιστώνει ότι, ενώ δεν έχουν υποβληθεί εκτενή κλινικά στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου, πληρούνται όλες οι ακόλουθες απαιτήσεις: α) η σχέση κινδύνου-οφέλους του φαρμάκου, όπως ορίζεται στο άρθρο 1 παράγραφος 28α της οδηγίας 2001/83/ΕΚ, είναι θετική· β) αναμένεται ότι ο αιτών θα είναι σε θέση να υποβάλει τα εκτενή κλινικά στοιχεία· γ) καλύπτονται ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες· δ) το όφελος για τη δημόσια υγεία από την άμεση διαθεσιμότητα στην αγορά του εν λόγω φαρμάκου είναι μεγαλύτερο από τον κίνδυνο που εμπεριέχει το γεγονός ότι απαιτούνται ακόμη συμπληρωματικά στοιχεία. Σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2, μπορεί να χορηγηθεί άδεια κυκλοφορίας υπό αίρεση, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των στοιχείων α) έως δ) της παρούσας παραγράφου, και όταν δεν έχουν υποβληθεί εκτενή προκλινικά ή φαρμακευτικά στοιχεία. 2. Για τους σκοπούς της παραγράφου 1 στοιχείο γ), ως “ανικανοποίητη ιατρική ανάγκη” νοείται μια κατάσταση κατά την οποία δεν υφίσταται ικανοποιητική μέθοδος διάγνωσης, πρόληψης ή θεραπείας εγκεκριμένη στην Κοινότητα ή, ακόμη και αν υφίσταται τέτοια μέθοδος, σε σχέση με αυτήν το εν λόγω φάρμακο θα επιφέρει σημαντικό όφελος για τους πάσχοντες”, Άρθρο 5 “Ειδικές υποχρεώσεις”, “1. Μέσω ειδικών υποχρεώσεων, ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας υπό αίρεση υποχρεούται να ολοκληρώσει μελέτες ή να διενεργήσει νέες μελέτες με σκοπό να επιβεβαιωθεί ότι η σχέση κινδύνου-οφέλους είναι θετική και να παρασχεθούν τα συμπληρωματικά στοιχεία που αναφέρονται στο άρθρο 4 παράγραφος 1. Επίσης, ειδικές υποχρεώσεις μπορεί να επιβληθούν σε σχέση με τη συλλογή στοιχείων φαρμακοεπαγρύπνησης. 2. Οι ειδικές υποχρεώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και το χρονικό πλαίσιο για την εκπλήρωσή τους καθορίζονται σαφώς στην άδεια κυκλοφορίας υπό αίρεση. 3. Ο Οργανισμός δημοσιοποιεί τις ειδικές υποχρεώσεις και το χρονικό πλαίσιο για την εκπλήρωσή τους”, Άρθρο 6 “Ανανέωση”, “1. Με τη συμπλήρωση ενός έτους ισχύος, η άδεια κυκλοφορίας υπό αίρεση μπορεί να ανανεώνεται ετησίως. 2. Η αίτηση ανανέωσης υποβάλλεται στον Οργανισμό το αργότερο έξι μήνες πριν από τη λήξη της μαζί με την ενδιάμεση έκθεση σχετικά με την εκπλήρωση των ειδικών υποχρεώσεων στις οποίες υπόκειται. 3. ...”.

14. Επειδή, με εκτελεστικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας υπό αίρεση, ύστερα από γνώμη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων, με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις των παραπάνω Κανονισμών 762/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 2004 και 507/2006 της Επιτροπής της 29ης Μαρτίου 2006, τα εμβόλια των Pfizer (C 447/24-12-2020 ήδη Comirnaty), Moderna (C 6/8-1-2021 ήδη Spikevax), AstraZeneca (C 32/29-1-2021 ήδη Vaxzevria) και Johnson & Johnson (COVID-19 ήδη vaccine Janssen). Εξάλλου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων προέβη, σύμφωνα με τις διατάξεις των προαναφερόμενων Κανονισμών, σε αυστηρό έλεγχο των παραπάνω εμβολίων κατά του κορωνοϊού COVID-19, χωρίς να παραλειφθεί καμία από τις φάσεις επαλήθευσης της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας που απαιτούνται για την αδειοδότηση ενός φαρμάκου, με σκοπό να εγγυηθεί ότι αυτά ανταποκρίνονται στα ευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας, αποτελεσματικότητας και ποιότητας και ότι είναι παρασκευασμένα και ελεγμένα σε πιστοποιημένα εργαστήρια. Οι δε άδειες κυκλοφορίας υπό αίρεση, τις οποίες τα εγκεκριμένα εμβόλια αυτά έχουν λάβει, βάσει της διαγραφόμενης από τις πιο πάνω διατάξεις διαδικασίας, η οποία δεν επινοήθηκε ad hoc για την αντιμετώπιση της τρέχουσας επιδημικής έξαρσης του νέου κορωνοϊού COVID-19, τελούν υπό καθεστώς αυστηρών εγγυήσεων και συνδέονται με συγκεκριμένες υποχρεώσεις των κατόχων τους και δεν είναι ούτε προσωρινές, ούτε άδειες χρήσης έκτακτης ανάγκης (άδειες μη εγκεκριμένων εμβολίων), που κατά τις ανωτέρω διατάξεις χορηγούνται όταν δεν έχουν υποβληθεί εκτενή προκλινικά ή φαρμακευτικά δεδομένα, αλλά χορηγούνται, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, όταν υπάρχουν επαρκή αλλά όχι εκτενή κλινικά δεδομένα, υπό τις ακόλουθες τέσσερεις αυστηρές προϋποθέσεις: α) ότι η σχέση κινδύνου-οφέλους του φαρμάκου είναι θετική, β) ότι ο αιτών την άδεια θα υποβάλει εκτενή κλινικά στοιχεία, γ) ότι καλύπτονται ανικανοποίητες ιατρικές ανάγκες και δ) ότι το όφελος για τη δημόσια υγεία από την άμεση διάθεση στην αγορά του συγκεκριμένου φαρμάκου υπερτερεί του κινδύνου που οφείλεται στο ότι απαιτούνται συμπληρωματικά στοιχεία (άρθρο 4 Κανονισμού 507/2006). Επομένως, τα εμβόλια αυτά δεν είναι πειραματικά ούτε δοκιμαστικά (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ., πρβλ. Conseil d’État απόφαση 455623/30.8.2021).

15. Επειδή, από τις διατάξεις του Συντάγματος που παρατέθηκαν σε προηγούμενη σκέψη προκύπτει ότι το δικαίωμα στην υγεία αναγνωρίζεται στο Σύνταγμα τόσο ως ατομικό όσο και ως κοινωνικό δικαίωμα. Ειδικότερα, ως ατομικό, το δικαίωμα στην υγεία περιλαμβάνει την προστασία της ατομικής υγείας και σωματικής και ψυχικής ακεραιότητας του ατόμου από προσβολές και διακινδυνεύσεις, καθώς και την ελευθερία του αυτοκαθορισμού του, δηλαδή την ελευθερία του ατόμου να αποφασίζει το ίδιο για θέματα της υγείας του. Ως κοινωνικό, το δικαίωμα στην υγεία συνίσταται στην υποχρέωση του Κράτους να παρέχει στους πολίτες υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου και, γενικά, να λαμβάνει τα αναγκαία κάθε φορά θετικά μέτρα που αποβλέπουν στην προστασία της υγείας (βλ. ΣτΕ 2362/2019, ΣτΕ 1847/2016 Ολομ. σκ. 8, ΣτΕ 1187/2009 Ολομ. σκ. 5, ΣτΕ 400/1986 Ολομ.), έτσι ώστε να διασφαλίζεται η δημόσια υγεία, υπό την έννοια της πρόληψης των νοσημάτων και της προαγωγής της υγείας των πολιτών, στους οποίους εξάλλου παρέχεται δικαίωμα να απαιτήσουν από το Κράτος την πραγμάτωση της αντίστοιχης υποχρέωσής του (βλ. ΣτΕ 622/2021, ΣτΕ 943/2020 Ολομ., ΣτΕ 400/1986 Ολομ.). Επομένως, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες τίθεται σε σοβαρό κίνδυνο η δημόσια υγεία, όπως είναι η κατάσταση πανδημίας λόγω της εμφάνισης ιού που διακρίνεται για την υψηλή και ταχεία μεταδοτικότητά του και την πιθανότητα πρόκλησης σοβαρών προβλημάτων υγείας στα άτομα τα οποία προσβάλλει, δημιουργώντας ακόμα και κίνδυνο για τη ζωή τους, το Κράτος, με γνώμονα την αρχή της προφύλαξης, οφείλει να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα και απαραίτητα μέτρα για τον περιορισμό της διάδοσης της ασθένειας, και, κατ’ επέκταση, τη μείωση της πίεσης που ασκείται στις υπηρεσίες υγείας, έως ότου εξευρεθεί επιστημονικώς τεκμηριωμένη λύση αποτελεσματικής αντιμετώπισής της, οι δε πολίτες έχουν δικαίωμα να απαιτούν την πραγμάτωση της σχετικής υποχρέωσης του Κράτους. Η καταλληλότητα και η αναγκαιότητα των μέτρων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως είναι, ιδίως, ο τρόπος μετάδοσης της νόσου, και κρίνεται με βάση έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά, ιατρικά και επιδημιολογικά δεδομένα. Τα μέτρα αυτά μπορεί μεν να συνιστούν ακόμα και σοβαρή επέμβαση στην απόλαυση θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, όπως είναι η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, η ελευθερία κίνησης και η ιδιωτική του ζωή, η επέμβαση όμως αυτή είναι συνταγματικώς ανεκτή εφόσον: α) προβλέπεται από ειδική νομοθεσία, η οποία λαμβάνει υπόψη τα κρατούντα σχετικώς, έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά, ιατρικά και επιδημιολογικά πορίσματα, β) τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης επιβάλλονται χωρίς αδικαιολόγητες διακρίσεις, γ) παρέχεται δυνατότητα εξαίρεσης σε ειδικές περιστάσεις για τις οποίες αυτά αντενδείκνυνται (πρβλ. ΣτΕ 2387/2020 επταμ. σκ. 13, ΕΔΔΑ απόφαση της 15.3.2012 Solomakhin κ. Ουκρανίας, σκ. 33-39, Conseil Constitutionnel απόφαση 2015-458 QPC της 20.3.2015 σκ. 9-10, Conseil d’État απόφαση No 419242 της 6.5.2019 σκ. 12) και δ) τα μέτρα αυτά λαμβάνονται για το απολύτως αναγκαίο χρονικό διάστημα και, πάντως, μέχρι την εξεύρεση λύσης για την ανάσχεση της πανδημίας, η ένταση δε και η διάρκειά τους πρέπει να επανεξετάζονται περιοδικώς από τα αρμόδια κρατικά όργανα ανάλογα με τα υφιστάμενα επιδημιολογικά δεδομένα και την εξέλιξη των έγκυρων επιστημονικών παραδοχών. Η παραπάνω παρέμβαση, εφόσον, σύμφωνα με τις κρατούσες επιστημονικές παραδοχές για την εξέλιξη της πανδημίας, κρίνεται αναγκαία και πρόσφορη για την προστασία της υγείας και της ζωής των πολιτών, σε συνδυασμό με την οφειλόμενη από το Σύνταγμα κρατική μέριμνα για τη διαφύλαξη της λειτουργίας του συστήματος υγείας, δεν μπορεί να θεωρηθεί δυσανάλογη για την επίτευξη αυτού του συνταγματικού δημόσιου σκοπού (βλ. ΕΔΔΑ Memlica κ. Ελλάδος, απόφαση της 6.10.2015, σκ. 55). Εξάλλου, κατά τον καθορισμό των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, κατά τη λήψη των οποίων σταθμίζονται ιατρικής φύσης δεδομένα, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της πανδημίας και των λαμβανομένων μέτρων στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Χώρας, ο νομοθέτης (κοινός και κανονιστικός) διαθέτει, ως προς την καταλληλότητα και την αναγκαιότητά τους, ευρύ περιθώριο εκτίμησης, που, κατά τα προαναφερόμενα, οφείλει να στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Συνεπώς, ο δικαστικός έλεγχος της τήρησης της αρχής της αναλογικότητας περιορίζεται στην κρίση εάν η θεσπιζόμενη ρύθμιση είτε είναι προδήλως απρόσφορη είτε υπερβαίνει προδήλως το απαραίτητο για την πραγματοποίηση του επιδιωκόμενου σκοπού μέτρο (βλ. ΣτΕ 1147/2022 Ολομ., πρβλ. ΣτΕ 208/2020 Ολομ. σκ. 13, ΣτΕ 3013/2014 Ολομ. σκ. 23, ΣτΕ 1210/2010 Ολομ. σκ. 24, πρβλ. Conseil Constitutionnel απόφαση 2015-458 QPC της 20.3.2015, σκ. 10). Στο πλαίσιο αυτό, σε καταστάσεις πρωτόγνωρες για την παγκόσμια κοινότητα, όπως είναι οι περιπτώσεις πανδημίας εξαιτίας της εμφάνισης νέου, ιδιαιτέρως μολυσματικού ιού, διακρινόμενου για την ταχεία μεταδοτικότητά του και τη δυνατότητα πρόκλησης σοβαρών προβλημάτων υγείας στα άτομα τα οποία προσβάλλει, με κίνδυνο μέχρι και της ζωής τους, το Κράτος οφείλει να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα και απαραίτητα μέτρα για τον περιορισμό της διάδοσης του ιού, σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές παραδοχές για την εξέλιξη της πανδημίας, βάσει των έγκυρων επιστημονικών και επιδημιολογικών δεδομένων που έχουν συγκεντρωθεί μέχρι τη λήψη του μέτρου. Στα μέτρα αυτά εντάσσεται και ο υποχρεωτικός εμβολιασμός, ο οποίος διενεργείται με σκοπό την προστασία της υγείας, συλλογικώς και ατομικώς, από τις ασθένειες, καθώς και τη βαθμιαία εξάλειψή τους. Το μέτρο του εμβολιασμού, καθ’ εαυτό, συνιστά σοβαρή μεν παρέμβαση στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και στην ιδιωτική ζωή του ατόμου και μάλιστα στη σωματική και ψυχική του ακεραιότητα, η παρέμβαση, ωστόσο, αυτή είναι συνταγματικώς ανεκτή, εφόσον, κατά τα προεκτεθέντα, προβλέπεται από ειδική νομοθεσία, που υιοθετεί πλήρως τα έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά, ιατρικά και επιδημιολογικά πορίσματα στον αντίστοιχο τομέα και παρέχεται δυνατότητα εξαίρεσης από τον εμβολιασμό σε ειδικές ατομικές περιπτώσεις, για τις οποίες αυτός αντενδείκνυται (βλ. ΣτΕ 622/2021, ΣτΕ 2387/2020 επταμ., πρβλ. ΕΔΔΑ απόφαση της 15.3.2012 Solomakhin κ. Ουκρανίας σκ. 33-39, Conseil Constitutionnel απόφαση 2015-458 QPC της 20.3.2015 σκ. 9-10, Conseil d’État απόφαση Νο 419242 της 6.5.2019 σκ. 12). Η παραπάνω δε παρέμβαση, εφόσον κρίνεται, σύμφωνα με τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα, αναγκαία και πρόσφορη για την προστασία της υγείας τόσο των ίδιων των εμβολιαζομένων όσο και τρίτων (λ.χ. ατόμων που δεν έχουν ακόμη εμβολιασθεί, ατόμων που δεν επιτρέπεται για ιατρικούς λόγους να εμβολιασθούν) δεν είναι δυσανάλογη για την επίτευξη του προαναφερόμενου συνταγματικού δημόσιου σκοπού (βλ. ΣτΕ 622/2021, 2783/2020 επταμ., πρβλ. ΣτΕ 857/2019 σκ. 16, ΕΔΔΑ Memlica κ. Ελλάδος, απόφαση της 6.10.2015 σκ. 55, Seyit Baytüre κ. Τουρκίας απόφαση της 12.3.2013 επί του παραδεκτού). Εξάλλου, η εμφάνιση σε στατιστικώς πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων σοβαρών παρενεργειών ορισμένων εμβολίων δεν καθιστά συνταγματικώς ανεπίτρεπτη τη νομοθετική πρόβλεψη του υποχρεωτικού εμβολιασμού και είναι πάντως ανεκτή χάριν του δημοσίου συμφέροντος, ενόψει και της αρχής της κοινωνικής αλληλεγγύης (άρθρο 25 παρ. 4 του Συντάγματος), υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις ερείδονται σε έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα κατά τα προεκτεθέντα (πρβλ. ΣτΕ 622/2021, ΣτΕ 2387/2020 επταμ.). Και τούτο, ανεξαρτήτως του ότι είναι δυνατόν, ενόψει του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος, με το οποίο κατοχυρώνεται η ισότητα των πολιτών ενώπιον των δημοσίων βαρών, να συντρέχει περίπτωση αποζημίωσης των ως άνω παθόντων για ζημία που προκλήθηκε όχι από παράνομη, αλλά από νόμιμη ενέργεια του Δημοσίου (πρβλ. ΣτΕ 622/2021, ΣτΕ 2387/2020 επταμ.). Τούτο, διότι στις περιπτώσεις αυτές η προκαλούμενη από τον εμβολιασμό βλάβη υπερβαίνει για τον παθόντα το εύλογο όριο ανοχής και αλληλεγγύης, το οποίο δικαιούται να αξιώνει το Κράτος χάριν του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου (πρβλ. ΣτΕ 622/2021, βλ. και ΣτΕ 3783/2014 σκ. 28). Τέλος, δεδομένου ότι τα κατοχυρούμενα στο Σύνταγμα και στις διεθνείς συνθήκες ατομικά δικαιώματα πραγματώνονται στο πλαίσιο του κοινωνικού συνόλου, εντός της οργανωμένης πολιτείας, ανακύπτει από το άρθρο 25 παρ. 4 του Συντάγματος η υποχρέωση του ατόμου, επιδεικνύοντας την επιτασσόμενη από τη διάταξη αυτή κοινωνική αλληλεγγύη, να ανέχεται, υπό τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις, περιορισμούς των δικαιωμάτων του, καθώς και να μεριμνά για τη διατήρηση της ατομικής του υγείας με σκοπό να μην μεταδώσει την ασθένεια σε άλλους, έτσι ώστε να γίνεται σεβαστό το ατομικό δικαίωμα των υπολοίπων στη διατήρηση της υγείας τους, αλλά και να μην επιβαρύνεται το σύστημα υγείας (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.).

16. Επειδή, από τις διατάξεις της Ε.Σ.Δ.Α., της Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοηθική (Σύμβαση του Οβιέδο) και του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, οι οποίες επίσης παρατέθηκαν σε προηγούμενες σκέψεις, προκύπτει ότι ο αυτοπροσδιορισμός του ανθρώπου αποτελεί θεμελιώδη αρχή, η οποία διέπει το δίκαιο, άρρηκτα συνδεδεμένη με την αξία του ανθρώπου και το δικαίωμα στην ανάπτυξη της προσωπικότητας (άρθρα 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1 του Συντάγματος). Ειδικότερη έκφανση της παραπάνω αρχής αποτελεί, στο πεδίο της ιατρικής φροντίδας, η παροχή συναίνεσης του ασθενούς πριν από την πραγματοποίηση ιατρικών πράξεων, η οποία προϋποθέτει την προηγούμενη ενημέρωση του ενδιαφερόμενου. Ωστόσο, το δικαίωμα σε προηγούμενη ενημέρωση και στην παροχή συναίνεσης δεν είναι απόλυτο, αλλά υποχωρεί όταν επιβάλλεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος συνιστάμενους, μεταξύ άλλων, στην προστασία της δημόσιας υγείας, εφόσον τούτο προβλέπεται από τον νόμο και τηρείται η αρχή της αναλογικότητας [βλ. ιδίως άρθρο 26 της Σύμβασης του Οβιέδο, που στοιχεί προς τους περιορισμούς που προβλέπονται στην παρ. 2 του άρθρου 8 της Ε.Σ.Δ.Α., καθώς και την προεκτεθείσα επισήμανση, κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της Σύμβασης, ως προς το άρθρο 5 του σχεδίου της (μετέπειτα άρθρο 26 της Σύμβασης), ότι η περίπτωση των υποχρεωτικών εμβολιασμών που μπορεί να πραγματοποιηθούν χωρίς τη συναίνεση του ενδιαφερόμενου καλύπτεται από την αναφορά στη δημόσια υγεία στο άρθρο 26 αυτής] (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.).

17. Επειδή, με τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 θεσπίσθηκε το μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 όλων των φυσικών προσώπων που έχουν την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή τους εντός της Ελληνικής Επικράτειας και έχουν γεννηθεί έως και την 31η.12.1961, με πρόβλεψη επιβολής μηνιαίου διοικητικού προστίμου ύψους 100,00 ευρώ σε περίπτωση παράβασης της υποχρέωσης αυτής. Σύμφωνα με τον νόμο και τα διαλαμβανόμενα στην αιτιολογική του έκθεση, η ρύθμιση υιοθετήθηκε για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, δηλαδή “... αντιμετωπίζει το ζήτημα της ανάγκης επέκτασης του υποχρεωτικού εμβολιασμού σε ομάδα του πληθυσμού, η οποία, με βάση τα διαθέσιμα και επικαιροποιημένα επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα, πλήττεται περισσότερο από τη συνεχιζόμενη διασπορά της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και των επιθετικών του μεταλλάξεων”. Οι σκοποί δημοσίου συμφέροντος που επιδιώκονται, συνίστανται αφενός στην άμεση προστασία της υγείας και της ζωής της συγκεκριμένης ομάδας πληθυσμού αλλά και του συνόλου των πολιτών από βαριά νόσηση και θάνατο, καθώς και στην άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της επικινδυνότητας των μεταλλάξεων του κορωνοϊού COVID-19, αφετέρου στην επίτευξη του συλλογικού αγαθού της ανοσίας της αγέλης, στην επιτυχή ολοκλήρωση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, στην προστασία και εύρυθμη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και στην αποτελεσματική ανάσχεση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19. Η επίδικη υποχρέωση προβλέπεται από ειδικές διατάξεις νόμου (άρθρο 24 του ν. 4865/2021, υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/7.2.2022 Κ.Υ.Α.), οι οποίες ταυτόχρονα ορίζουν ότι εξαιρούνται από το μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού όσοι έχουν νοσήσει και για διάστημα ενενήντα (90) ημερών από τη νόσηση, καθώς και όσοι έχουν αποδεδειγμένους λόγους υγείας που εμποδίζουν τη διενέργεια του εμβολίου (άρθρο 24 παρ. 2 του ν. 4865/2021, υ.α. Δ1α/Γ.Π.οικ. 50933/13.8.2021). Περαιτέρω, στο άρθρο 1 παρ. 2 περ. στ της υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/7.2.2022 Κ.Υ.Α. προβλέπεται ότι το πρόστιμο δεν επιβάλλεται στα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν κάνει χρήση της συνταγογράφησης εντός της τελευταίας πενταετίας, με την υπόρρητη εκτίμηση του κανονιστικού νομοθέτη ότι τα παραπάνω πρόσωπα τεκμαίρεται ότι ευρίσκονται σε φυσική κατάσταση που δεν τα καθιστά ευάλωτα. Εξάλλου, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νόμου, η ομάδα πληθυσμού των φυσικών προσώπων που έχουν συμπληρώσει το εξηκοστό έτος της ηλικίας τους, χαρακτηρίζεται, βάσει επιστημονικών δεδομένων, ως ευπαθής, με αποτέλεσμα η ανάγκη λήψης μέτρων προστασίας να εμφανίζεται ακόμα πιο επιτακτική. Τούτο ενισχύεται, κατά τα διαλαμβανόμενα στην ίδια αιτιολογική έκθεση, από το γεγονός ότι το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων πολιτών στην ηλικιακή αυτή ομάδα ανερχόταν, στις 30.11.2021, σε 79,8% και υπολειπόταν των αντίστοιχων ποσοστών στις χώρες της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, ο δε αριθμός των ανεμβολίαστων ατόμων υπερέβαινε τις πεντακόσιες χιλιάδες (500.000). Εξάλλου, από τα στοιχεία που παρατέθηκαν σε προηγούμενη σκέψη, προκύπτει ότι πράγματι η επίμαχη ηλικιακή ομάδα αντιμετωπίζει αυξημένο κίνδυνο θνητότητας και βαριάς νόσησης, εφόσον άνω των 60 ετών ήταν το 90% των ατόμων που κατέληξαν με COVID-19 (σε σύνολο 27.029 θανάτων από την αρχή της πανδημίας μέχρι τις 22.3.2022) και το 72,3% των ατόμων που νοσηλεύθηκαν σε ΜΕΘ ή/και διασωληνώθηκαν (σε σύνολο 15.762 νοσηλειών). Μάλιστα, το ποσοστό των ανεμβολίαστων ατόμων αυτής της ηλικιακής ομάδας ανέρχεται σε περίπου 84% όσον αφορά τις νοσηλείες σε ΜΕΘ ή/και τις διασωληνώσεις και σε περίπου 77% όσον αφορά τους θανάτους. Τα ποσοστά αυτά επιβεβαιώνονται και από τα στοιχεία των ημερήσιων εκθέσεων επιδημιολογικής επιτήρησης του Ε.Ο.Δ.Υ.. Όπως δε παρατηρείται, από την ανάλυση των στοιχείων, ακόμα και στην ηλικιακή κατηγορία 60-64, τα ποσοστά των ανεμβολίαστων ατόμων που νοσηλεύθηκαν σε ΜΕΘ ή/και διασωληνώθηκαν ή κατέληξαν με COVID-19 ήταν ιδιαιτέρως υψηλά. Ειδικότερα, ο αριθμός των ανεμβολίαστων ατόμων της ηλικιακής αυτής κατηγορίας που νοσηλεύθηκαν σε ΜΕΘ ή/και διασωληνώθηκαν ήταν 1.842 (όταν ο αντίστοιχος αριθμός της ηλικιακής κατηγορίας κάτω των 60 ετών ήταν 4.048), δηλαδή ήταν μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αριθμό τόσο της ηλικιακής κατηγορίας 75-79 (1.652), όσο και της ηλικιακής κατηγορίας άνω των 80 ετών (1.696). Επίσης, ο αριθμός των ανεμβολίαστων ατόμων της ηλικιακής αυτής κατηγορίας 60-64 που κατέληξαν με COVID-19 ήταν 1.483, όταν ο αντίστοιχος αριθμός όλων των ηλικιακών κατηγοριών κάτω των 60 ετών ήταν 2.483 άτομα. Άλλωστε, βάσει των στοιχείων της μελέτης του καθηγητή Τσιόδρα, η οποία μνημονεύεται στην αιτιολογική έκθεση, τα εμβόλια εμφανίζουν εξαιρετική αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη σοβαρή νόσηση, δηλαδή τη νοσηλεία σε ΜΕΘ, τη διασωλήνωση και τον θάνατο στις ηλικίες άνω των 60 ετών, για τους πλήρως εμβολιασμένους, αλλά ακόμα και για τους ατελώς εμβολιασμένους με μία δόση. Τούτο ενισχύεται και από τη μελέτη του Ε.Ο.Δ.Υ. αναφορικά με την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων και των θανάτων που αποφεύχθηκαν για τα άτομα με ηλικία μεγαλύτερη των 59 ετών που πραγματοποίησαν την πρώτη δόση μετά τις 30.11.2021, τα ευρήματα της οποίας παρατίθενται στο ΚΠ 7944/2022-7.4.2022 έγγραφο του Ε.Ο.Δ.Υ., όπου αναφέρεται ότι ο εκτιμώμενος αριθμός των θανάτων που έχουν αποφευχθεί σε διάστημα μόλις 10 εβδομάδων (εβδομάδες 2 έως και 11 του 2022) για τα άτομα της παραπάνω ηλικιακής ομάδας ανήλθε σε 895 (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.).

18. Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 9Α του Συντάγματος ορίζεται ότι : “Καθένας έχει δικαίωμα προστασίας από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση, ιδίως με ηλεκτρονικά μέσα, των προσωπικών του δεδομένων, όπως νόμος ορίζει. …” και στο άρθρο 8 του Χάρτη, η παράγραφος 1 του οποίου επαναλαμβάνει τη διατύπωση του άρθρου 16 παρ. 1 της ΣΛΕΕ, ότι : “1. Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν. 2. Η επεξεργασία αυτών των δεδομένων πρέπει να γίνεται νομίμως, για καθορισμένους σκοπούς και με βάση τη συγκατάθεση του ενδιαφερομένου ή για άλλους θεμιτούς λόγους που προβλέπονται από το νόμο. … 3. …”. Η προστασία των δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων σε σχέση με την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα έχει αποτελέσει αντικείμενο ρύθμισης στην ενωσιακή έννομη τάξη με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L 119/4.5.2016), ο οποίος έχει άμεση ισχύ στα κράτη μέλη και τυγχάνει εν προκειμένω εφαρμογής. Το άρθρο 4 του Κανονισμού ορίζει ότι : “ Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού νοούνται ως : 1) «δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα»: κάθε πληροφορία που αφορά ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο φυσικό πρόσωπο («υποκείμενο των δεδομένων»)... 2) «επεξεργασία»: κάθε πράξη ή σειρά πράξεων που πραγματοποιείται με ή χωρίς τη χρήση αυτοματοποιημένων μέσων, σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα ή σε σύνολα δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως η συλλογή, η καταχώριση, η οργάνωση, η διάρθρωση, η αποθήκευση, η προσαρμογή ή η μεταβολή, η ανάκτηση, η αναζήτηση πληροφοριών, η χρήση, η κοινολόγηση με διαβίβαση, η διάδοση ή κάθε άλλη μορφή διάθεσης, η συσχέτιση ή ο συνδυασμός, ο περιορισμός, η διαγραφή ή η καταστροφή, 3) ... 4) «κατάρτιση προφίλ»: οποιαδήποτε μορφή αυτοματοποιημένης επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που συνίσταται στη χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για την αξιολόγηση ορισμένων προσωπικών πτυχών ενός φυσικού προσώπου, ιδίως για την ανάλυση ή την πρόβλεψη πτυχών που αφορούν την απόδοση στην εργασία, την οικονομική κατάσταση, την υγεία, τις προσωπικές προτιμήσεις, τα ενδιαφέροντα, την αξιοπιστία, τη συμπεριφορά, τη θέση ή τις μετακινήσεις του εν λόγω φυσικού προσώπου, 5) ...., 7) «υπεύθυνος επεξεργασίας»: το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, η δημόσια αρχή, η υπηρεσία ή άλλος φορέας που, μόνα ή από κοινού με άλλα, καθορίζουν τους σκοπούς και τον τρόπο της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. ... 8) «εκτελών την επεξεργασία»: το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, η δημόσια αρχή, η υπηρεσία ή άλλος φορέας που επεξεργάζεται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για λογαριασμό του υπευθύνου της επεξεργασίας, 9) «αποδέκτης»: το φυσικό ή νομικό πρόσωπο, η δημόσια αρχή, η υπηρεσία ή άλλος φορέας, στα οποία κοινολογούνται τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, είτε πρόκειται για τρίτον είτε όχι. ... 10) ... 12) «παραβίαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα»: η παραβίαση της ασφάλειας που οδηγεί σε τυχαία ή παράνομη καταστροφή, απώλεια, μεταβολή, άνευ άδειας κοινολόγηση ή πρόσβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που διαβιβάστηκαν, αποθηκεύτηκαν ή υποβλήθηκαν κατ` άλλο τρόπο σε επεξεργασία, 13) ... 15) «δεδομένα που αφορούν την υγεία»: δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τα οποία σχετίζονται με τη σωματική ή ψυχική υγεία ενός φυσικού προσώπου, περιλαμβανομένης της παροχής υπηρεσιών υγειονομικής φροντίδας, και τα οποία αποκαλύπτουν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας του, 16) ... 21) «εποπτική αρχή»: ανεξάρτητη δημόσια αρχή που συγκροτείται από κράτος μέλος σύμφωνα με το άρθρο 51, 22) ...”. Το άρθρο 6 του Κανονισμού σχετικά με τη νομιμότητα της επεξεργασίας ορίζει ότι : “1. Η επεξεργασία είναι σύννομη μόνο εάν και εφόσον ισχύει τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) το υποκείμενο των δεδομένων έχει παράσχει συγκατάθεση για την επεξεργασία… γ) η επεξεργασία είναι απαραίτητη για τη συμμόρφωση με έννομη υποχρέωση του υπευθύνου επεξεργασίας, δ) … ε) η επεξεργασία είναι απαραίτητη για την εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον ή κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας που έχει ανατεθεί στον υπεύθυνο επεξεργασίας, στ) …”. Ειδικώς, όσον αφορά την επεξεργασία δεδομένων ειδικών κατηγοριών, όπως τα δεδομένα υγείας, το άρθρο 9 ορίζει ότι : “1. Απαγορεύεται … η επεξεργασία δεδομένων που αφορούν την υγεία… 2. Η παράγραφος 1 δεν εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) το υποκείμενο των δεδομένων έχει παράσχει ρητή συγκατάθεση … β) η επεξεργασία είναι απαραίτητη για την εκτέλεση των υποχρεώσεων … του υπευθύνου επεξεργασίας στον τομέα του εργατικού δικαίου και του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης και κοινωνικής προστασίας εφόσον επιτρέπεται από το δίκαιο … κράτους μέλους …, γ) … θ) η επεξεργασία είναι απαραίτητη για λόγους δημοσίου συμφέροντος στον τομέα της δημόσιας υγείας, όπως η προστασία έναντι σοβαρών διασυνοριακών απειλών κατά της υγείας ή η διασφάλιση υψηλών προτύπων ποιότητας και ασφάλειας της υγειονομικής περίθαλψης … βάσει του δικαίου κράτους μέλους, το οποίο προβλέπει κατάλληλα και συγκεκριμένα μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών του υποκειμένου των δεδομένων … ι) … 4. Τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρούν ή να θεσπίζουν περαιτέρω όρους, μεταξύ άλλων, και περιορισμούς, όσον αφορά την επεξεργασία … δεδομένων που αφορούν την υγεία”. Επιπλέον, στο άρθρο 35 του ως άνω Κανονισμού, υπό τον τίτλο “Εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων”, προβλέπεται ότι : “1. Όταν ένα είδος επεξεργασίας, ιδίως με χρήση νέων τεχνολογιών και συνεκτιμώντας τη φύση, το πεδίο εφαρμογής, το πλαίσιο και τους σκοπούς της επεξεργασίας, ενδέχεται να επιφέρει υψηλό κίνδυνο για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων, ο υπεύθυνος επεξεργασίας διενεργεί, πριν από την επεξεργασία, εκτίμηση των επιπτώσεων των σχεδιαζόμενων πράξεων επεξεργασίας στην προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. ... 2. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας ζητεί τη γνώμη του υπευθύνου προστασίας δεδομένων, εφόσον έχει οριστεί, κατά τη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων. 3. Η αναφερόμενη στην παράγραφο 1 εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία δεδομένων απαιτείται ιδίως στην περίπτωση: α) συστηματικής και εκτενούς αξιολόγησης προσωπικών πτυχών σχετικά με φυσικά πρόσωπα, η οποία βασίζεται σε αυτοματοποιημένη επεξεργασία, περιλαμβανομένης της κατάρτισης προφίλ, και στην οποία βασίζονται αποφάσεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα σχετικά με το φυσικό πρόσωπο ή ομοίως επηρεάζουν σημαντικά το φυσικό πρόσωπο, β) μεγάλης κλίμακας επεξεργασίας των ειδικών κατηγοριών δεδομένων που αναφέρονται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 ... γ) ... 4. Η εποπτική αρχή καταρτίζει και δημοσιοποιεί κατάλογο με τα είδη των πράξεων επεξεργασίας που υπόκεινται στην απαίτηση για διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων δυνάμει της παραγράφου 1. ... 5. Η εποπτική αρχή δύναται επίσης να καταρτίζει και να δημοσιοποιεί κατάλογο με τα είδη των πράξεων επεξεργασίας για τα οποία δεν απαιτείται εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων. .... 6. ... 7. Η εκτίμηση περιέχει τουλάχιστον: α) συστηματική περιγραφή των προβλεπόμενων πράξεων επεξεργασίας και των σκοπών της επεξεργασίας, περιλαμβανομένου, κατά περίπτωση, του έννομου συμφέροντος που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας, β) εκτίμηση της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας των πράξεων επεξεργασίας σε συνάρτηση με τους σκοπούς, γ) εκτίμηση των κινδύνων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των υποκειμένων των δεδομένων που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και δ) τα προβλεπόμενα μέτρα αντιμετώπισης των κινδύνων, περιλαμβανομένων των εγγυήσεων, των μέτρων και μηχανισμών ασφάλειας, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και να αποδεικνύεται η συμμόρφωση προς τον παρόντα κανονισμό, λαμβάνοντας υπόψη τα δικαιώματα και τα έννομα συμφέροντα των υποκειμένων των δεδομένων και άλλων ενδιαφερόμενων προσώπων. 8. ...” και στο άρθρο 36, υπό τον τίτλο “Προηγούμενη διαβούλευση”, ότι : “1. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας ζητεί τη γνώμη της εποπτικής αρχής πριν από την επεξεργασία, όταν η δυνάμει του άρθρου 35 εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων υποδεικνύει ότι η επεξεργασία θα προκαλούσε υψηλό κίνδυνο ελλείψει μέτρων μετριασμού του κινδύνου από τον υπεύθυνο επεξεργασίας. 2. ... 3. ... 4. Τα κράτη μέλη ζητούν τη γνώμη της εποπτικής αρχής κατά την εκπόνηση προτάσεων νομοθετικών μέτρων προς θέσπιση από τα εθνικά κοινοβούλια ή κανονιστικών μέτρων που βασίζονται σε τέτοια νομοθετικά μέτρα, τα οποία αφορούν την επεξεργασία. 5. ...”. Σύμφωνα με τις αιτιολογικές σκέψεις του Κανονισμού “(35) Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα σχετικά με την υγεία θα πρέπει να περιλαμβάνουν όλα τα δεδομένα που αφορούν την κατάσταση της υγείας του υποκειμένου των δεδομένων και τα οποία αποκαλύπτουν πληροφορίες για την παρελθούσα, τρέχουσα ή μελλοντική κατάσταση της σωματικής ή ψυχικής υγείας του υποκειμένου των δεδομένων. Τούτο περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το φυσικό πρόσωπο που συλλέγονται κατά την εγγραφή για υπηρεσίες υγείας και κατά την παροχή αυτών ... πληροφορίες που προκύπτουν από εξετάσεις ή αναλύσεις σε μέρος ή ουσία του σώματος, μεταξύ άλλων από γενετικά δεδομένα και βιολογικά δείγματα και κάθε πληροφορία, παραδείγματος χάριν, σχετικά με ασθένεια, αναπηρία, κίνδυνο ασθένειας, ιατρικό ιστορικό, κλινική θεραπεία ή τη φυσιολογική ή βιοϊατρική κατάσταση του υποκειμένου των δεδομένων, ανεξαρτήτως πηγής, παραδείγματος χάριν, από ιατρό ή άλλο επαγγελματία του τομέα της υγείας, νοσοκομείο, ιατρική συσκευή ή διαγνωστική δοκιμή in vitro. (36) ... (46) Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει επίσης να θεωρείται σύννομη όταν είναι αναγκαία για την προστασία συμφέροντος που είναι ουσιώδες για τη ζωή του υποκειμένου των δεδομένων ή άλλου φυσικού προσώπου. Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με βάση το ζωτικό συμφέρον άλλου φυσικού προσώπου θα πρέπει κατ` αρχήν να διενεργείται μόνο εάν είναι πρόδηλο ότι η επεξεργασία δεν μπορεί να έχει άλλη νομική βάση. Ορισμένοι τύποι επεξεργασίας μπορούν να χρησιμεύσουν αφενός για σημαντικούς λόγους δημόσιου συμφέροντος και αφετέρου για τα ζωτικά συμφέροντα του υποκειμένου των δεδομένων, όπως, για παράδειγμα, όταν η επεξεργασία είναι απαραίτητη για ανθρωπιστικούς σκοπούς, μεταξύ άλλων για την παρακολούθηση επιδημιών και της εξάπλωσής τους ή σε καταστάσεις επείγουσας ανθρωπιστικής ανάγκης, ιδίως δε σε περιπτώσεις φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών. (47) ... (52) Η παρέκκλιση από την απαγόρευση επεξεργασίας ειδικών κατηγοριών δεδομένων … θα πρέπει να επιτρέπεται … όταν προβλέπεται από το δίκαιο … κράτους μέλους και με την επιφύλαξη των κατάλληλων εγγυήσεων …, εφόσον δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος, ιδίως η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στον τομέα του εργατικού δικαίου …, και για σκοπούς υγειονομικής ασφάλειας, παρακολούθησης και συναγερμού και για την πρόληψη ή τον έλεγχο των μεταδοτικών ασθενειών και άλλων σοβαρών απειλών κατά της υγείας. … (53) Η επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που χρήζουν υψηλότερης προστασίας θα πρέπει να γίνεται μόνο για σκοπούς που σχετίζονται με την υγεία, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο για την επίτευξη των εν λόγω στόχων, προς όφελος των φυσικών προσώπων και της κοινωνίας στο σύνολό της, ιδίως στο πλαίσιο της διαχείρισης των υπηρεσιών και συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης … της εξασφάλισης της συνέχειας της υγειονομικής περίθαλψης … ή της υγειονομικής ασφάλειας, για σκοπούς παρακολούθησης και συναγερμού … (54) Η επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μπορεί να είναι απαραίτητη για λόγους δημοσίου συμφέροντος στους τομείς της δημόσιας υγείας, χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων. … (84) Προκειμένου να ενισχυθεί η συμμόρφωση προς τον παρόντα κανονισμό όταν οι πράξεις επεξεργασίας ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα υψηλό κίνδυνο για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων, ο υπεύθυνος επεξεργασίας θα πρέπει να ευθύνεται για τη διενέργεια εκτίμησης αντικτύπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων, ώστε να αξιολογήσει, ιδίως, την προέλευση, τη φύση, την πιθανότητα και τη σοβαρότητα του εν λόγω κινδύνου. Το αποτέλεσμα της εκτίμησης θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν καθορίζεται ποια μέτρα ενδείκνυται να ληφθούν ώστε να αποδειχθεί ότι η επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι σύμφωνη με τον παρόντα κανονισμό. Εάν η εκτίμηση αντικτύπου σχετικά με την προστασία των δεδομένων υποδεικνύει ότι οι πράξεις επεξεργασίας συνεπάγονται υψηλό κίνδυνο που ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν μπορεί να μετριάσει με τα κατάλληλα μέτρα από άποψη διαθέσιμης τεχνολογίας και κόστους εφαρμογής, θα πρέπει να πραγματοποιείται διαβούλευση με την αρχή ελέγχου πριν από την επεξεργασία. (85) ... ”. Εξάλλου, κατά την υιοθέτηση μέτρων εφαρμογής του Κανονισμού και δυνάμει της παρεχόμενης με το άρθρο 9 παρ. 4 ευχέρειας, ο εθνικός νομοθέτης εισήγαγε με τα άρθρα 22 και 27 παρ. 3 του ν. 4624/2019 (ΦΕΚ Α΄ 137) παρεκκλίσεις αντιστοίχου περιεχομένου με τις παρατεθείσες ανωτέρω ως προς την επεξεργασία δεδομένων ειδικών κατηγοριών.

19. Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής : Κατ’ επίκληση των με αριθμ. πρωτ. ……………17.2.2022 και ……………..-4.4.2022 εγγράφων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης (Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ.), με τα οποία διαβιβάστηκαν στην Α.Α.Δ.Ε. καταστάσεις αναλυτικών στοιχείων υπόχρεων φυσικών προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 24 παρ. 1 του ν. 4865/2021, εκδόθηκαν οι υπ’αριθμ. ………./23.2.2022 και …………../11.4.2022 πράξεις επιβολής προστίμου του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., με τις οποίες επιβλήθηκε σε βάρος του προσφεύγοντος πρόστιμο ύψους 50,00 και 100,00 ευρώ, αντίστοιχα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 και της κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθείσας υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α., για την παράβαση της υποχρέωσης εμβολιασμού του κατά του κορωνοϊού COVID-19, για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του έτους 2022.

20. Επειδή, ήδη, με την υπό κρίση προσφυγή, όπως αυτή αναπτύσσεται παραδεκτώς μόνο με το υπόμνημα που κατατέθηκε στις 6.2.2024 ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, ο προσφεύγων ζητεί την ακύρωση των ως άνω υπ’αριθμ. ………../23.2.2022 και ………./11.4.2022 πράξεων επιβολής προστίμου, για τους λόγους που εκτίθενται αναλυτικώς στις επόμενες σκέψεις της παρούσας. Προς απόδειξη δε των ισχυρισμών του, ο προσφεύγων επικαλείται και προσκομίζει, μεταξύ άλλων : 1) διάφορα δημοσιεύματα στον ελληνικό και διεθνή τύπο σχετικά με τον κορωνοϊό COVID-19, 2) Παραρτήματα I [Περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος], II [Α. Παρασκευαστές των βιολογικώς δραστικών ουσιών και παρασκευαστές υπεύθυνοι για την αποδέσμευση των παρτίδων. Β Όροι ή περιορισμοί σχετικά με τη διάθεση και τη χρήση, Γ. Άλλοι όροι και απαιτήσεις της άδειας κυκλοφορίας. Δ. Όροι ή περιορισμοί σχετικά με την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση του φαρμακευτικού προϊόντος. Ε. Ειδική υποχρέωση ολοκλήρωσης μετεγκριτικών μέτρων για την άδεια κυκλοφορίας με έγκριση υπό όρους] και III [Επισήμανση και φύλλο οδηγιών χρήσης] για τα εμβόλια …………….., καθώς και για το εμβόλιο COVID-19 “…………. και 3) την υπ’αριθμ. ……………./14.11.2023 ένορκη βεβαίωση ενώπιον της Συμβολαιογράφου ………….., Ε……….., του δημοσιογράφου Φ……….., η οποία, όμως, δεν αποτελεί νόμιμο αποδεικτικό μέσο, κατ’ άρθρο 185 του Κ.Δ.Δ. και δεν λαμβάνεται υπόψη από το παρόν Δικαστήριο, διότι η εν λόγω κατάθεση δεν αφορά την υπό κρίση προσφυγή, αλλά τις με αρ. εισ. ………./2022, ………./2022, ………./2022, ……../2022, ……../2022, ………/2022 και με Ε.Υ.Α. ……….. προσφυγές διαφορετικών προσώπων.

21. Επειδή, ο προσφεύγων προβάλλει, καταρχάς, ότι οι προσβαλλόμενες υπ’αριθμ. υπ’αριθμ. ………../23.2.2022 και ………/11.4.2022 πράξεις επιβολής προστίμου είναι ανυπόστατες, διότι εκδόθηκαν από όργανο της Α.Α.Δ.Ε., η οποία στερείται νομικής προσωπικότητας και, επομένως δεν μπορεί να ασκεί κρατική εξουσία, ούτε να επιβάλει πρόστιμα. Επικουρικώς, δε, ισχυρίζεται ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι ακυρωτέες ως εκδοθείσες από αναρμόδιο όργανο, διότι η αρμοδιότητα του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. για την επιβολή των επίδικων προστίμων προβλέφθηκε το πρώτον με το άρθρο 6 της υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α. κατά παράβαση της νομοθετικής εξουσιοδότησης.

22. Επειδή, όπως ρητώς προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 4389/2016 (ΦΕΚ Α΄94), η Α.Α.Δ.Ε. αποτελεί Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, χωρίς νομική προσωπικότητα, η οποία εκδίδει διοικητικές πράξεις και έχει ως σκοπό τον προσδιορισμό, τη βεβαίωση και την είσπραξη των φορολογικών, τελωνειακών και λοιπών δημοσίων εσόδων που άπτονται του πεδίου των αρμοδιοτήτων της, όπως είναι και τα επίδικα πρόστιμα σύμφωνα με το άρθρο 6 της υπ’αριθμ. Γ.Π.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α.. Περαιτέρω, η εξουσιοδότηση που παρέχεται με τη μνημονευθείσα διάταξη του άρθρου 7 περ. αβ του ν. 4865/2021 στους Υπουργούς Υγείας, Οικονομικών, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και στον Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. για τον καθορισμό, μεταξύ άλλων, της αρμοδιότητας του οργάνου επιβολής του προστίμου, σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού, είναι ειδική και ορισμένη, κατά την έννοια του άρθρου 43 παρ. 2 εδ. α του Συντάγματος, διότι αφενός καθορίζεται το συγκεκριμένο θέμα το οποίο είναι δυνατόν να ρυθμίσει ο κανονιστικός νομοθέτης και αφετέρου από το νομοθετικό πλαίσιο, στο οποίο αυτή εντάσσεται, παρέχονται οι γενικές κατευθύνσεις και αρχές για το περιεχόμενο της προς θέσπιση κανονιστικής ρύθμισης (πρβλ. ΣτΕ 1400/2022 Ολομ.). Εξάλλου, το προς ρύθμιση θέμα, αναφερόμενο στην αρμοδιότητα του οργάνου επιβολής του προστίμου, αυτονοήτως προβλέφθηκε από τον τυπικό νομοθέτη ως “ειδικότερο”, κατά την έννοια του άρθρου 43 παρ. 2 εδ. β του Συντάγματος, σε σχέση με την ουσιαστική ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νόμο, ήτοι την προβλεπόμενη στην παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 επιβολή από την Α.Α.Δ.Ε. διοικητικού προστίμου ύψους 100,00 ευρώ σε περίπτωση παράβασης της, θεσπιζόμενης με την παρ. 1 του ίδιου άρθρου 24, υποχρέωσης εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 των γεννηθέντων έως 31.12.1961 (πρβλ. ΣτΕ 2151/2017 επταμ., ΣτΕ 1240/2016, 3070/2015, 2766/2015). Ως εκ τούτου, οι προσβαλλόμενες πράξεις επιβολής προστίμου αρμοδίως εκδόθηκαν από τον Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., απορριπτομένων των περί αντιθέτου προβαλλόμενων από τον προσφεύγοντα ως αβασίμων.

23. Επειδή, επιπλέον, ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις εκδόθηκαν κατά παράβαση του συνταγματικώς κατοχυρωμένου δικαιώματός του σε προηγούμενη ακρόαση (άρθρο 20 παρ. 2 του Συντάγματος), διότι, αν είχε κληθεί να εκθέσει τις απόψεις του πριν από την επιβολή των επίδικων προστίμων, θα είχε προβάλει εξατομικευμένους λόγους οι οποίοι θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Διοίκηση σε διαφορετική κρίση και, ειδικότερα, θα προέβαλε ότι η ακούσια υποβολή του στον εμβολιασμό με πειραματικά σκευάσματα τα οποία περιείχαν ιστούς εμβρύων προερχόμενων από άμβλωση, προσβάλλει την ελευθερία, την αξιοπρέπεια και την προσωπική και κοινωνική του συνείδηση. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι, εν προκειμένω, οι προσβαλλόμενες πράξεις επιβολής προστίμου εκδόθηκαν κατ’ ενάσκηση δέσμιας αρμοδιότητας εκ μέρους του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. και, συνεπώς, δεν απαιτούταν η τήρηση του ουσιώδους τύπου της προηγουμένης κλήσης του προσφεύγοντος σε ακρόαση, δεδομένου ότι η επιβολή των επίδικων προστίμων αποφασίστηκε ασυνδέτως προς οποιαδήποτε υποκειμενική του συμπεριφορά, με μόνη τη συνδρομή της προβλεπόμενης στον νόμο αντικειμενικής προϋπόθεσης, δηλαδή της μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού του, ενώ δεν υφίσταται ούτε δυνατότητα επιμέτρησης του προστίμου (βλ. ΣτΕ 1763-4/2023 Ολομ., πρβλ. ΣτΕ 869/2018 Ολομ., ΣτΕ 598/2020).

24. Επειδή, περαιτέρω, ο προσφεύγων προβάλλει ότι θέσπιση με τις διατάξεις του άρθρο 24 του ν. 4865/2021 της γενικής υποχρέωσης εμβολιασμού για τους πολίτες άνω των 60 ετών, με την απειλή κυρώσεων για άδηλο χρονικό διάστημα, αντίκειται στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος και στο άρθρο 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Χ.Φ.Δ.Ε.Ε.), διότι η αρχή της αξίας του ανθρώπου που κατοχυρώνεται με τις ανωτέρω διατάξεις αποτελεί τον πυρήνα των δικαιωμάτων και δεν υπόκειται σε περιορισμούς. Επίσης, προβάλλει ότι οι άνω διατάξεις παραβιάζουν το δικαίωμα σε προηγούμενη ενημέρωση και στην παροχή συναίνεσης πριν από την πραγματοποίηση ιατρικών πράξεων, το οποίο κατοχυρώνεται στο άρθρο 3 παρ. 2 περ. α του Χ.Θ.Δ.Ε.Ε., στο άρθρο 5 παρ. 5 του Συντάγματος, στο άρθρο 5 της Σύμβασης του Οβιέδο, στο άρθρο 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και στο άρθρο 8 παρ. 1 της Ε.Σ.Δ.Α. και το οποίο δεν μπορεί να περιοριστεί για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, ώστε να δικαιολογηθεί η υποχρεωτική επιβολή του εμβολιασμού επ’ απειλή κυρώσεων. Συναφώς ισχυρίζεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 αντίκεινται και στις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 5, 7 παρ. 2 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος, των άρθρων 2 και 5 της Σύμβασης του Οβιέδο, του άρθρου 8 της Ε.Σ.Δ.Α. και του άρθρου 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα. Και τούτο, διότι το μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού συνιστά σοβαρή μεν επέμβαση στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και στην ιδιωτική ζωή του ατόμου, πλην όμως συνταγματικώς ανεκτή, υπό την προϋπόθεση αφενός ότι στηρίζεται σε έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά ιατρικά και επιδημιολογικά δεδομένα, από τα οποία να προκύπτει ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός είναι αναγκαίος, κατάλληλος και πρόσφορος για την προστασία της υγείας τόσο των εμβολιαζομένων, όσο και των τρίτων και αφετέρου ότι παρέχεται η δυνατότητα εξαίρεσης από τον εμβολιασμό σε ειδικές περιπτώσεις, για τις οποίες αυτός αντενδείκνυται. Στην προκείμενη, όμως, περίπτωση, τα επονομαζόμενα “εμβόλια” αποτελούν στην πραγματικότητα γονιδιακή θεραπεία η οποία επιβάλλεται χωρίς τη συναίνεση των εμβολιαζομένων, τελούν δε σε πειραματικό στάδιο, καθώς έχουν άδεια κυκλοφορίας υπό όρους, ήτοι άδεια προσωρινής χρήσης μη εγκεκριμένου εμβολίου και, επομένως, έως το Μάιο του 2023, δεν μπορούν να υπάρξουν επιστημονικά τεκμηριωμένα συμπεράσματα για τη διάρκεια και την ασφάλεια της προστασίας που παρέχεται στους εμβολιασθέντες, ενώ εξάλλου κανένας δεν γνωρίζει τη σύστασή τους, καθώς δεν συνοδεύονται από σχετικό φυλλάδιο συστατικών και παρενεργειών. Αντιθέτως δε από τις έως τώρα καταγραφές στην “Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων Αναφοράς Ύποπτων Ανεπιθύμητων Παρενεργειών” από τη χρήση των εν λόγω εμβολίων έως 12.2.2022 προκύπτουν πάνω από ένα εκατομμύριο ανεπιθύμητες παρενέργειες και πάνω από 20.000 αναφορές θανάτων, ενώ από τη συγκριτική επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων άλλων κρατών της Ε.Ε. και της Ελλάδος καταδεικνύεται η υποκαταγραφή των παρενεργειών αυτών στην Ελλάδα, με συνέπεια να δημιουργείται αβεβαιότητα σχετικά με την αξιοπιστία και την ασφάλεια των πειραματικών αυτών εμβολίων. Επιπλέον, η δυνατότητα εξαίρεσης από τον υποχρεωτικό εμβολιασμό είναι όλως προσχηματική, διότι οι προβλεπόμενοι από τις υπ’αριθμ. Δ1α/Γ.Π.οικ.50933/2021 και Γ.Π.οικ.81185/2021 Κ.Υ.Α. ιατρικοί λόγοι εξαίρεσης είναι ιδιαιτέρως περιορισμένοι, η δε λίστα των παθήσεων ή παρενεργειών που δικαιολογούν την εξαίρεση δεν επικαιροποιείται, ενώ δεν υπάρχει κανένα ιατρικό πρωτόκολλο σχετικά με τη λήψη προληπτικών μέτρων πριν τον εμβολιασμό (όπως εξειδικευμένες εξετάσεις).

25. Επειδή, από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η επίμαχη ρύθμιση για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό ελήφθη στο πλαίσιο της υποχρέωσης του Κράτους, σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος, να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη της διάδοσης και την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, που συνιστά μείζονα κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Εφόσον λοιπόν το επίμαχο μέτρο επιβάλλεται από σοβαρούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, είναι, καταρχήν, συνταγματικώς ανεκτοί οι περιορισμοί που αυτό συνεπάγεται στα δικαιώματα της υγείας, υπό το ειδικότερο περιεχόμενο της αξίωσης προστασίας έναντι βιοϊατρικών επεμβάσεων (βλ. ΣτΕ 622/2021 επταμ.), του ιατρικού αυτοκαθορισμού, της αυτοδιάθεσης του ατόμου και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς του, όπως αυτά κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα και στις λοιπές υπερνομοθετικές διατάξεις που επικαλείται ο προσφεύγων, δεδομένου ότι η επιβολή του μέτρου δικαιολογείται με βάση τις προαναφερόμενες υγειονομικές και επιδημιολογικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη θέσπισή του και στηρίζεται σε αξιόπιστα επιστημονικά δεδομένα, δηλαδή σε έγκυρα επιστημονικά δεδομένα τα οποία αποδέχεται η συντριπτική πλειοψηφία των αρμόδιων επιστημονικών φορέων στην Ελλάδα και διεθνώς (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ., πρβλ. ΣτΕ 1898-1890/2021 επταμ., ΣτΕ 1759-8/2021 επταμ., ΣτΕ 1386/2021 επταμ., ΣτΕ 2387/2020 επταμ., ΣτΕ 622/2021). Συνεπώς, οι προαναφερόμενοι λόγοι, με τους οποίους προβάλλονται τα αντίθετα, πρέπει να απορριφθούν. Για τους ίδιους ως άνω λόγους απορριπτέα είναι και τα προβαλλόμενα περί παράβασης του άρθρου 7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, ανεξαρτήτως του εάν μπορεί εν προκειμένω να θεωρηθεί ότι συντρέχει το πραγματικό που προϋποθέτει η διάταξη αυτή για την εφαρμογή της (υποβολή σε πείραμα). Εξάλλου, ο ειδικότερος ισχυρισμός του προσφεύγοντος περί παραβίασης του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι το μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού θεσπίσθηκε στο πλαίσιο εθνικής πολιτικής και όχι κατ’ εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και, επομένως, ο Χ.Θ.Δ.Ε.Ε. δεν τυγχάνει εφαρμογής [βλ. ΣτΕ 1763/2023 Ολομ., πρβλ. ΔΕΕ διάταξη (ordonnance) της 17.7.2014, στην υπόθεση C-459/13, πρβλ. και ΣτΕ 1890-1898/2021 επταμ., ΣτΕ 1758/2021 επταμ., ΣτΕ 1386/2021 επταμ.]. Περαιτέρω, όπως προαναφέρθηκε, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός διενεργείται με εμβόλια, η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των οποίων έχουν εξακριβωθεί κατά τη διαδικασία της έγκρισης, κατόπιν αυστηρών διαδικασιών και, συνεπώς, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αυτά βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο, όπως αβασίμως προβάλλεται με την προσφυγή. Εξάλλου, ο εμβολιασμός αποτελεί, σύμφωνα με όσα γίνονται δεκτά από τον Π.Ο.Υ. και τη συντριπτική πλειοψηφία των λοιπών διεθνών και ελληνικών επιστημονικών φορέων, τον αποτελεσματικότερο τρόπο προστασίας έναντι της νόσου και ελέγχου της εξάπλωσής της, ενώ τα οφέλη των εμβολίων υπερτερούν των τυχόν παρενεργειών, οι οποίες, κατά τα κλινικά και επιδημιολογικά δεδομένα, είναι πολύ σπάνιες. Όπως, άλλωστε, παρατέθηκε σε προηγούμενη σκέψη, με την κοινή απόφαση Δια/Γ.Π.οικ.5093/13.8.2021 του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας καθορίσθηκαν οι συνηθέστερες περιπτώσεις ασθενειών που αποτελούν λόγους απαλλαγής από τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού COVID-19. Περαιτέρω, όπως τονίζεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, πριν από τη θέσπιση του μέτρου του υποχρεωτικού εμβολιασμού, η Πολιτεία ακολούθησε μια προσέγγιση “κλιμακούμενης πρωτοβουλίας” για την ενίσχυση της εμβολιαστικής κάλυψης, με εκστρατείες στοχευμένης ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για εκούσιο εμβολιασμό, η οποία, ωστόσο, δεν επέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα όσον αφορά την προστασία των ευάλωτων ηλικιακών ομάδων και την αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι εξετάσθηκαν, εν προκειμένω, όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες και εξαντλήθηκαν τα ηπιότερα μέτρα πριν από την υιοθέτηση της υποχρεωτικότητας, η οποία συναρτάται, άλλωστε, με τα τρέχοντα, κάθε φορά, επιδημιολογικά δεδομένα. Συνεπώς, η επίμαχη ρύθμιση περί υποχρεωτικού εμβολιασμού δεν είναι δυσανάλογη για την επίτευξη των προαναφερόμενων σκοπών δημοσίου συμφέροντος, καθώς η ρύθμιση αυτή παρίσταται, σύμφωνα με τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα, αναγκαία και πρόσφορη αφενός για την προστασία της υγείας τόσο των ίδιων των εμβολιαζομένων όσο και τρίτων (λ.χ. ατόμων που δεν έχουν ακόμη εμβολιασθεί, ατόμων που δεν επιτρέπεται για ιατρικούς λόγους να εμβολιασθούν), αφετέρου για την ανάσχεση της πανδημίας και την αποσυμφόρηση του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ., πρβλ. ΣτΕ 622/2021 επταμ., ΣτΕ 2387/2020 επταμ.). Με τα δεδομένα αυτά, οι αντίθετοι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι.

26. Επειδή, επίσης, ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός των άνω των 60 ετών αντίκειται στην αρχή της ισότητας που κατοχυρώνεται στο άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος, διότι θεσπίσθηκε αποκλειστικά με βάση το κριτήριο της ηλικίας, χωρίς να αιτιολογείται ειδικώς και εμπεριστατωμένα ο λόγος της διάκρισης των προσώπων άνω των 60 ετών έναντι των λοιπών ενήλικων ανεμβολίαστων Ελλήνων πολιτών. Ειδικότερα, ο νομοθέτης δεν επικαλείται επίκαιρες και έγκυρες επιστημονικές μελέτες από τις οποίες να προκύπτει ότι η συγκεκριμένη κατηγορία πλήττεται περισσότερο από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19, δεν λαμβάνονται υπόψη οι συγκεκριμένες συνθήκες διαβίωσης του καθενός, ούτε άλλωστε αποδεικνύεται επιστημονικά η αποτελεσματικότητα του εμβολίου και η αναγκαιότητά του για την ως άνω πληθυσμιακή ομάδα, διότι και οι εμβολιασμένοι κολλούν, μεταδίδουν, νοσούν και αποβιώνουν από κορωνοϊό COVID-19 σε υψηλότερο, μάλιστα, ποσοστό από τους ανεμβολίαστους, η δε “ανοσία της αγέλης” ουδέποτε επιτεύχθηκε σύμφωνα με τα διεθνή επιστημονικά δεδομένα. Συναφώς ισχυρίζεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 2 της υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α., με τις οποίες προβλέπεται ότι δεν επιβάλλεται πρόστιμο στα πρόσωπα που δεν διαθέτουν Α.Φ.Μ. ή δεν είναι φορολογικά ενεργά, στους υπαλλήλους του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας που εργάζονται στο εξωτερικό και σε όσους δεν έχουν κάνει χρήση της συνταγογράφησης εντός της τελευταίας πενταετίας, αντίκεινται στην αρχή της ισότητας, διότι εισάγουν αδικαιολόγητη ευνοϊκή μεταχείριση προσώπων της ίδιας ηλικιακής ομάδας (άνω των 60 ετών), με κριτήρια που δεν συνάπτονται με την προστασία της δημόσιας υγείας και την ανάσχεση της πανδημίας.

27. Επειδή, η επίδικη ρύθμιση αφορά συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού, τους πολίτες άνω των 60 ετών, ως προς τους οποίους, από τα κλινικά και επιδημιολογικά δεδομένα της νόσου και του τρόπου μετάδοσής της που παρατέθηκαν σε προηγούμενη σκέψη, προκύπτει ότι υφίσταται αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας και βαριάς νόσησης. Συνεπώς, η υποχρέωση εμβολιασμού των προσώπων αυτών δεν παραβιάζει τις αρχές της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω ηλικίας, όπως αβασίμως προβάλλεται, καθώς η θέσπιση του παραπάνω ηλικιακού ορίου και η διαφορετική μεταχείριση με κριτήριο τον εμβολιασμό ερείδονται σε επιστημονικά και επιδημιολογικά δεδομένα, τα οποία καταδεικνύουν ότι ο εμβολιασμός προστατεύει αποτελεσματικά τα άτομα της ηλικιακής ομάδας άνω των 60 ετών έναντι της βαριάς νόσησης και του θανάτου και περαιτέρω συμβάλλει ουσιωδώς στην αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.). Επιπλέον, ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος περί αδικαιολόγητης ευνοϊκής μεταχείρισης των προαναφερθεισών κατηγοριών που εξαιρούνται από την επιβολή του προστίμου (ήτοι όσων δεν διαθέτουν Α.Φ.Μ., όσων δεν είναι φορολογικά ενεργοί, των υπαλλήλων του Υπουργείου Εξωτερικών ή του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας που εργάζονται στο εξωτερικό και όσων δεν έχουν κάνει χρήση της συνταγογράφησης εντός της τελευταίας πενταετίας) πρέπει να απορριφθεί προεχόντως ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, διότι και υπό την εκδοχή ότι συντρέχει αδικαιολόγητη διαφορετική ρύθμιση όμοιων περιπτώσεων, τούτο θα είχε ως μόνη συνέπεια ότι η θεσπιζόμενη, υπέρ των ανωτέρω κατηγοριών, εξαίρεση είναι ανίσχυρη, χωρίς όμως να θίγεται το κύρος του κανόνα στον οποίο εμπίπτει ο προσφεύγων (πρβλ. ΣτΕ 2318/2018 Ολομ., ΣτΕ 4027/1998 Ολομ.). Εν πάση δε περιπτώσει, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος και ως αβάσιμος, διότι οι εν λόγω εξαιρέσεις ερείδονται επί αντικειμενικών κριτηρίων, που συνάπτονται με την ταυτοποίηση των υπόχρεων με βάση τα δεδομένα που αντλούνται από το Μητρώο Φορολογουμένων της Α.Α.Δ.Ε., τη συνήθη διαμονή στην Ελλάδα και την τεκμαιρόμενη -λόγω μη χρήσης της συνταγογράφησηςκαλή φυσική τους κατάσταση.

28. Επειδή, περαιτέρω, ο προσφεύγων προβάλλει ότι η οριζόντια επιβολή προστίμου ύψους 100,00 ευρώ, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το βιοτικό και οικονομικό επίπεδο των πολιτών και χωρίς να υφίσταται χρονικός περιορισμός ως προς τις συνέπειες της μη συμμόρφωσης στον υποχρεωτικό εμβολιασμό, παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας και αναδεικνύει τον τιμωρητικό χαρακτήρα του μέτρου. Εξάλλου, αν ήθελε υποτεθεί ότι το επίδικο πρόστιμο αποτελεί φόρο ή έκτακτη εισφορά, αντίκειται στο άρθρο 78 παρ. 1 του Συντάγματος, διότι επιβάλλεται σε μία κατηγορία προσώπων με μόνα κριτήρια την ηλικία και το αν εμβολιάσθηκαν, ενώ, σε περίπτωση που ήθελε υποτεθεί ότι αποτελεί πρόσθετη ασφαλιστική εισφορά ή ανταποδοτικό τέλος, αντίκειται στα άρθρα 21 παρ. 3, 22 παρ. 5, 25 παρ. 1 και 2 και 4 παρ. 1, 2 και 5 του Συντάγματος, διότι οι πολίτες άνω των 60 ετών, οι οποίοι έχουν ήδη συμβάλει τα μέγιστα με τις ασφαλιστικές εισφορές τους, επιβαρύνονται με πρόστιμο για το ενδεχόμενο να νοσήσουν και να κάνουν χρήση των υπηρεσιών του Ε.Σ.Υ., τη στιγμή που και οι εμβολιασμένοι πολίτες νοσούν από κορωνοϊό COVID-19, μεταδίδουν και νοσηλεύονται.

29. Επειδή, στην παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 προβλέπεται η επιβολή διοικητικού προστίμου ποσού 100 ευρώ μηνιαίως σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού, ενώ με την υπ’αριθμ. Γ.Π.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α. καθορίζεται η διαδικασία προσδιορισμού των υπόχρεων προσώπων και της επιβολής του προστίμου. Όπως έχει κριθεί (βλ. ΣτΕ 1727/2020 επταμ., ΣτΕ 1064/2018 επταμ., ΣτΕ 2151/2017 επταμ., ΣτΕ 3474/2011 Ολομ., ΣτΕ 990/2004 κ.ά.), ένα μέτρο που προβλέπεται από διάταξη νόμου ως κύρωση για παράβαση διάταξης τότε μόνον αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, όταν από το είδος ή τη φύση του είναι προδήλως ακατάλληλο ή απρόσφορο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού ή όταν οι δυσμενείς συνέπειες του μέτρου τελούν σε προφανή δυσαναλογία ή υπερακοντίζουν τον επιδιωκόμενο σκοπό. Εν προκειμένω, κατά τα ήδη εκτεθέντα, με την Γ.Π. οικ. 20906/11.4.2022 απόφαση του Υπουργού Υγείας ανεστάλη η εφαρμογή του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό από την 15η.4.2022 έως και την 30ή.9.2022, με αποτέλεσμα το χρονικό διάστημα εφαρμογής της ρύθμισης να εκτείνεται από την 16η.1.2022 έως την 14η.4.2022 και το ποσό του προστίμου που αντιστοιχεί στην εν λόγω περίοδο να μην μπορεί να υπερβεί συνολικά το ποσό των τριακοσίων (300,00) ευρώ για κάθε υπόχρεο. Με τα δεδομένα αυτά, το μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού και, συνεπώς, του εν λόγω προστίμου συναρτάται άμεσα με τα εκάστοτε επιδημιολογικά δεδομένα∙ τούτο δε ενισχύεται από το γεγονός ότι, κατ’ εκτίμηση νεότερων δεδομένων όμοιας φύσης, το μέτρο και το πρόστιμο ανεστάλησαν τρεις μήνες μετά την επιβολή τους για χρονικό διάστημα πεντέμισυ μηνών. Εξάλλου, το ύψος του προστίμου είναι, καταρχήν, εύλογο, ενόψει των σκοπών δημοσίου συμφέροντος που θεραπεύονται με την επιβολή του (πρβλ. ΕΔΔΑ απόφαση της 8.4.2021, Vavricka και άλλοι κατά Τσεχίας, αρ. προσφ. 47621/13), δεδομένου και του ότι για τον προσφεύγοντα ανέρχεται σε 150 ευρώ, ενώ για κάθε υπόχρεο, κατά τα ανωτέρω, δεν μπορεί, βάσει των τρεχόντων ιατρικών στοιχείων, να υπερβεί τα 300 ευρώ. Συναφώς, επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με την περ. στ της παρ. 2 του άρθρου 1 της υπ’αριθμ. Γ.Π.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α., το πρόστιμο δεν επιβάλλεται στα φυσικά πρόσωπα που δεν έχουν κάνει χρήση της συνταγογράφησης εντός της τελευταίας πενταετίας, δηλαδή στους πολίτες που δεν χρησιμοποίησαν τους πόρους του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης κατά το πρόσφατο χρονικό διάστημα, στη δε παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 προβλέπεται ότι οι πόροι που συγκεντρώνονται από την επιβολή των κυρώσεων αξιοποιούνται αποκλειστικά για την ενίσχυση του Ε.Σ.Υ., στο πλαίσιο αντιμετώπισης του κορωνοϊού. Με τα ως άνω δεδομένα, το επίδικο πρόστιμο δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα, όπως αβασίμως προβάλλεται, αλλά, ως μέσο διαμόρφωσης συμπεριφοράς προς επίτευξη σκοπού δημοσίου συμφέροντος, αποτελεί ουσιαστικά αποτρεπτικό μέσο της παράλειψης εμβολιασμού∙ επιβάλλεται δε για παράλειψη, η στοιχειοθέτηση της οποίας δεν προσφέρεται από τη φύση της σε διαφοροποιήσεις ως προς τη βαρύτητα και σε συνακόλουθες επιμετρήσεις (πρβλ. ΣτΕ 349/2019, ΣτΕ 3261/2017, ΣτΕ 459/2013 Ολομ.). Κατ’ ακολουθίαν τούτων, η κύρωση αυτή, η οποία δεν αντίκειται, εν πάση περιπτώσει, στην ανθρώπινη αξία, ούτε στο δικαίωμα στον σωματικό αυτοκαθορισμό, όπως αβασίμως υποστηρίζει ο προσφεύγων, δεν αποτελεί μέτρο προδήλως ακατάλληλο και απρόσφορο ούτε υπερακοντίζει τον καίριο σκοπό δημοσίου συμφέροντος στον οποίον αποβλέπει και, ως εκ τούτου, δεν αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ., πρβλ. ΣτΕ 1727/2020 επταμ., ΣτΕ 3474/2011 Ολομ.).

30. Επειδή, ακόμη, ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι, τόσο κατά το στάδιο των πειραματικών δοκιμών, όσο και κατά την παρασκευή των εμβολίων, αξιοποιήθηκαν ανθρώπινα κύτταρα και ιστοί εμβρύων που προέρχονται από αμβλώσεις και ότι, ως εκ τούτου, οι διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 αντίκεινται και στο άρθρο 9 της Ε.Σ.Δ.Α. περί προστασίας της θρησκευτικής ελευθερίας, διότι ο ίδιος ασπάζεται τους κανόνες και τα δόγματα της ελληνικής ορθόδοξης πίστης, η οποία αντιτίθεται στην άμβλωση. Ο ισχυρισμός όμως αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως, διότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι για την παραγωγή των εμβολίων κατά του κορωνοϊού COVID 19 χρησιμοποιήθηκαν κύτταρα εμβρύων προερχόμενων από αμβλώσεις.

31. Επειδή, περαιτέρω, ο προσφεύγων υποστηρίζει ότι, κατά παράβαση του άρθρου 36 του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 και των διατάξεων ν. 4624/2019, δεν προηγήθηκε της νομοθέτησης του άρθρου 24 του ν. 4865/2021 διαβούλευση με την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και, περαιτέρω, ότι, παρόλο που για την επιβολή της επίδικης κύρωσης απαιτείται ευρύτατης κλίμακας επεξεργασία δεδομένων υγείας τεράστιου αριθμού πολιτών (580.000 κατά την ψήφιση του νόμου), από την οποία ενδέχεται να προκύψει υψηλός κίνδυνος για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τους, δεν προηγήθηκε η, προβλεπόμενη από το άρθρο 35 του ως άνω Κανονισμού, εκτίμηση αντίκτυπου από τον υπεύθυνο επεξεργασίας. Επιπλέον, κατά τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος, η επίδικη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων υγείας που αντλούνται από την Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. για σκοπούς που δεν σχετίζονται με την υγεία αντίκειται στο άρθρο 5 του ανωτέρω Κανονισμού και στην αρχή της αναλογικότητας, καθώς δεν προβλέπεται ο τρόπος με τον οποίο θα διαβιβάζονται τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των υπόχρεων, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η προστασία τους και ο αποκλεισμός πιθανής διαρροής τους, ούτε προβλέπεται ο ακριβής χρόνος τήρησης των προσωπικών δεδομένων από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες. Συναφώς ισχυρίζεται ότι η εν λόγω επεξεργασία οδηγεί κατ’ ουσίαν σε κατάρτιση “προφίλ” με αξιολόγηση προσωπικών πτυχών (θρησκεία, πεποιθήσεις, κατάσταση υγείας), κατά παράβαση του άρθρου 4.4 του ίδιου Κανονισμού. Εξάλλου, ναι μεν η επεξεργασία δεδομένων υγείας χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση για λόγους δημοσίου συμφέροντος, εν προκειμένω, όμως, από την αιτιολογική έκθεση του νόμου δεν προκύπτει για ποιο λόγο η υποχρέωση εμβολιασμού των πολιτών άνω των 60 ετών είναι αναγκαία για την ανάσχεση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημόσιας υγείας.

32. Επειδή, καταρχάς, από τις προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 35 του Κανονισμού και τα αναφερόμενα στην οικεία αιτιολογική σκέψη (84) προκύπτει ότι η διεξαγωγή “εκτίμησης αντικτύπου”, όταν οι πράξεις επεξεργασίας δεδομένων ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα υψηλό κίνδυνο για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του υπεύθυνου επεξεργασίας. Εξάλλου, ούτε από τη διατύπωση των διατάξεων του άρθρου 36 του Κανονισμού, ούτε από τις αιτιολογικές σκέψεις που τον συνοδεύουν συνάγεται ότι η τυχόν μη τήρηση της διαδικασίας διαβούλευσης με την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων επηρεάζουν τη συμβατότητα των σχετικών νομοθετικών διατάξεων με το ενωσιακό δίκαιο. Επομένως, τα περί αντιθέτου προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Περαιτέρω, από τις προαναφερόμενες ρυθμίσεις του εθνικού και ενωσιακού δικαίου συνάγεται ότι το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δεν είναι απόλυτο, αλλά εκτιμάται σε σχέση με τη λειτουργία του στην κοινωνία, σταθμιζόμενο με άλλα θεμελιώδη δικαιώματα και κοινωνικά αγαθά σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας. Επομένως, η συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων δεν αποτελεί τη μοναδική νομική βάση για τη νομιμότητα της επεξεργασίας τους, όπως εσφαλμένως υπολαμβάνει ο προσφεύγων, ακόμη και όταν αυτή αφορά σε δεδομένα υγείας. Αντιθέτως, και τα ειδικά αυτά δεδομένα μπορούν να τύχουν νόμιμης επεξεργασίας και χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου, όταν τούτο είναι απαραίτητο για σκοπό δημοσίου συμφέροντος στον τομέα της δημόσιας υγείας (βλ. ανωτέρω σκέψεις του προοιμίου του ΓΚΠΔ) ή για την εκπλήρωση νόμιμης υποχρέωσης υπευθύνου επεξεργασίας σχετιζόμενης με την υγεία (βλ. ΣτΕ 1386/2021 επταμ.). Εν προκειμένω, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει δεκτά σε προηγούμενες σκέψεις, με την επίμαχη ρύθμιση επιδιώκονται καίριοι σκοποί δημοσίου συμφέροντος που συνίστανται αφενός στην άμεση προστασία της ατομικής και της δημόσιας υγείας και της ζωής της συγκεκριμένης ομάδας πληθυσμού άνω των 60 ετών και του συνόλου των πολιτών και στην άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της επικινδυνότητας των μεταλλάξεων του κορωνοϊού COVID-19, αφετέρου στην επίτευξη του συλλογικού αγαθού της ανοσίας της αγέλης, στην επιτυχή ολοκλήρωση της εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, στην προστασία και εύρυθμη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας και στην αποτελεσματική ανάσχεση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19. Συνεπώς, η ανάγκη προστασίας της υγείας της ευπαθούς ηλικιακής ομάδας των πολιτών 60 ετών και άνω, υπό συνθήκες πανδημίας και αποτροπής της περαιτέρω διασποράς του μεταδοτικού ιού στην κοινότητα προς διαφύλαξη της δημόσιας υγείας, αποτελεί επαρκή νομική βάση, σύμφωνα με τις προεκτεθείσες διατάξεις, για την επεξεργασία δεδομένων (απλών και υγείας) των φυσικών προσώπων της ηλικιακής αυτής ομάδας, προκειμένου να διαπιστωθεί η τυχόν μη συμμόρφωση στην υποχρέωση εμβολιασμού και να ταυτοποιηθούν οι υπόχρεοι καταβολής του σχετικού προστίμου (πρβλ. ΣτΕ 1386/2021 επταμ.), οι δε αντίθετοι ισχυρισμοί που προβάλλει ο προσφεύγων είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Εξάλλου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υπ’αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α., η επεξεργασία οργανώνεται βάσει ειδικού πλαισίου που προβλέπει, καταρχήν, τον ανωτέρω σκοπό της επεξεργασίας, τους δημόσιους φορείς που είναι υπεύθυνοι για την επεξεργασία και την εκτελούν, καθώς και τα δεδομένα που επιτρέπεται να υπαχθούν σε επεξεργασία, και τα οποία περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα· πράγματι, κατά τα ρητώς προβλεπόμενα στο άρθρο 2 παρ. 2 της ως άνω Κ.Υ.Α., στη σχετική λίστα της Η.ΔΙ.Κ.Α. περιλαμβάνονται τα εξής στοιχεία: (α) ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, ημερομηνία γέννησης, Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.) ή Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α.) ή Προσωρινός Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Π.Α.Μ.Κ.Α.), β) ένδειξη σχετικά με τη συμμόρφωση του υπόχρεου προς την υποχρέωση εμβολιασμού, για την επιβολή μισού ή πλήρους προστίμου σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 6 της απόφασης αυτής και γ) ένδειξη χρήσης συνταγογράφησης εντός τελευταίας πενταετίας, προκειμένου να μην επιβληθεί το πρόστιμο, αν δεν έγινε τέτοια χρήση. Περαιτέρω, ρητώς ορίζεται στο άρθρο 4 παρ. 2 της ως άνω Κ.Υ.Α. ότι τα δεδομένα διατηρούνται στο οικείο πληροφοριακό σύστημα για όσο χρονικό διάστημα εξακολουθεί να υφίσταται άμεσος κίνδυνος δημόσιας υγείας από τη διασπορά του κορωνοϊού COVID-19, η παρέλευση του οποίου και η άρση της υποχρεωτικότητας διαπιστώνονται με απόφαση του Υπουργού Υγείας, και σε κάθε περίπτωση διαγράφονται εντός πέντε (5) ετών από την κοινοποίηση της πράξης επιβολής προστίμου προς τον υπόχρεο, εκτός αν έχει ασκηθεί ένδικο βοήθημα. Τα δε δεδομένα αντλούνται από λειτουργούντα, θεσμοθετημένα μητρώα, τα οποία έχουν αποτελέσει ήδη αντικείμενο επεξεργασίας (Μητρώο Φορολογουμένων Α.Α.Δ.Ε., Σύστημα προγραμματισμού συνεδριών εμβολιασμού κατά του COVID 19 του άρθρου 57 του ν. 4764/2020 της Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε., Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών κατά του COVID 19 του άρθρου 55 του ίδιου νόμου, Μητρώα εμβολιασμένων Εξωτερικού του άρθρου 55Α του παραπάνω νόμου κ.λπ.). Κατόπιν τούτων, τόσο τα απλά προσωπικά δεδομένα, όσο και τα δεδομένα που αφορούν στην υγεία των πολιτών άνω των 60 ετών, συλλέγονται για καθορισμένους, ρητούς και νόμιμους σκοπούς, οι οποίοι αναφέρονται στην υπ’ αριθμ. ΓΠ.οικ.7586/2022 Κ.Υ.Α., είναι κατάλληλα, συναφή και περιορίζονται στο αναγκαίο μέτρο για τους σκοπούς για τους οποίους υποβάλλονται σε επεξεργασία (πρβλ. ΣτΕ 2461/2018 επταμ., ΣτΕ 2695/2014), διατηρούνται δε υπό μορφή που επιτρέπει την ταυτοποίηση των υποκειμένων των δεδομένων μόνο για το διάστημα που απαιτείται για τους σκοπούς της επεξεργασίας. Επομένως, η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων που λαμβάνει χώρα δυνάμει της ως άνω απόφασης δεν αντίκειται στις διατάξεις που επικαλείται ο προσφεύγων (βλ. ΣτΕ 1762, 1763, 1764/2023 Ολομ.).

33. Επειδή, εξάλλου, το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος δεν αποκλείει τη θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη δικονομικών προϋποθέσεων που συνάπτονται προς την εύρυθμη λειτουργία των δικαστηρίων και την ανάγκη αποτελεσματικής απονομής της δικαιοσύνης, όπως είναι η προβλεπόμενη από το άρθρο 277 του Κ.Δ.Δ. υποχρέωση καταβολής παραβόλου ύψους 100,00 ευρώ, ως προϋπόθεση για το παραδεκτό της άσκησης της υπό κρίση προσφυγής (πρβλ. ΣτΕ 1583/2010 Ολομ., ΣτΕ 2764/2020, ΣτΕ 4094/2011). Άλλωστε, με τις διατάξεις αυτές δεν περιορίζεται και δη ουσιωδώς η ευχέρεια προσφυγής στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια, εφόσον, πάντως, με το άρθρο 276 του Κ.Δ.Δ. περί ευεργετήματος της πενίας εξασφαλίζεται στους πένητες διαδίκους η δυνατότητα να απαλλαγούν από την υποχρέωση προκαταβολής παραβόλου, απορριπτομένων των περί αντιθέτου προβαλλόμενων από τον προσφεύγοντα ως αβασίμων. Ο ειδικότερος δε ισχυρισμός του προσφεύγοντος περί παραβίασης του άρθρου 47 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι το επίμαχο μέτρο του υποχρεωτικού εμβολιασμού θεσπίσθηκε στο πλαίσιο εθνικής πολιτικής και όχι κατ’ εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και, επομένως, όπως προεκτέθηκε, ο Χ.Θ.Δ.Ε.Ε. δεν τυγχάνει εν προκειμένω εφαρμογής (πρβλ. ΣτΕ 1763/2023 Ολομ.).

34. Επειδή, τέλος, ο προσφεύγων προβάλλει ότι με την προβλεπόμενη υποχρέωση εμβολιασμού παραβιάζεται “η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων σε βάρος των προσώπων που δεν κατέχουν πιστοποιητικό εμβολιασμού”, η οποία προβλέπεται στις παρ. 6 και 7 του άρθρου 3 του Κανονισμού 2021/953 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης της 14ης Ιουνίου 2021, “σχετικά με πλαίσιο για την έκδοση, την επαλήθευση και την αποδοχή διαλειτουργικών πιστοποιητικών εμβολιασμού κατά της COVID-19, διαγνωστικού της ελέγχου και ανάρρωσης από αυτή (Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ) με σκοπό να διευκολυνθεί η ελεύθερη κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19”. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι οι διατάξεις του ανωτέρω Κανονισμού, ο οποίος εκδόθηκε κατ’ επίκληση, μεταξύ άλλων, του άρθρου 21 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ε.Ε., εφαρμόζονται αποκλειστικά στις μετακινήσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης -ζήτημα το οποίο δεν τίθεται εν προκειμένωχωρίς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 7 του άρθρου 168 της ως άνω Συνθήκης, να θίγονται οι αρμοδιότητες αυτών κατά τη διαμόρφωση της πολιτικής τους στον τομέα της υγείας (βλ. ΣτΕ 468/2023 Ολομ., ΣτΕ 1751-1755/2023).

35. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, και δεδομένου ότι δεν προβάλλεται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο άλλος λόγος ακύρωσης των προσβαλλόμενων πράξεων, η υπό κρίση προσφυγή πρέπει να απορριφθεί. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί η κατάπτωση του καταβληθέντος παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου (κατ’ άρθρο 277 παρ. 9 του Κ.Δ.Δ.) και, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, να απαλλαγεί ο προσφεύγων από τα δικαστικά έξοδα των καθών (κατ’ άρθρο 275 παρ. 1 του Κ.Δ.Δ.).

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Απορρίπτει την προσφυγή.

Διατάσσει την κατάπτωση του καταβληθέντος παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.

Απαλλάσσει τον προσφεύγοντα από τα δικαστικά έξοδα των καθών.

Η απόφαση δημοσιεύθηκε στην Αθήνα στο ακροατήριο του Δικαστηρίου, κατά την έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στις 7.8.2024.

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ

ΜΑΡΙΑ-ΑΣΠΑΣΙΑ ΣΙΜΟΥ

Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Ακριβές αντίγραφο

Αθήνα, 12.8.2024

Ο Προϊστάμενος του 9ου Τμήματος

α/α

Θεόδωρος Γιαννακόπουλος